فهرست مطالب
تاثیر کبالت در تغذیه دام
تاثیر کبالت در تغذیه دام و وظیفه اصلی کبالت (Co) به‌عنوان پیش‌ساز سنتز ویتامین B12 (کوبالامین) در شکمبه است. میکروب‌های شکمبه معمولاً می‌توانند مقدار کافی ویتامین B12 تولید کنند، به شرط آنکه کبالت کافی در جیره موجود باشد.
علاوه بر سنتز ویتامین B12، باکتری‌ها می‌توانند آنالوگ‌های ویتامین B12 تولید کنند که از نظر زیستی فعال نیستند. وجود این آنالوگ‌های ویتامین B12 در کبد و خون دقت ارزیابی ویتامین B12 برای تعیین وضعیت کبالت خوراک را کاهش می‌دهد. غلظت ویتامین B12 کبدی کمتر از 0.1 میکروگرم بر گرم وزن مرطوب کبد نشان‌دهنده کمبود کبالت است.
بخشی از کبالت خوراک می‌تواند به صورت کاتیون جذب شود؛ با این حال، عملکرد شناخته‌شده‌ای ندارد و پس از جذب نمی‌تواند دوباره وارد شکمبه شود تا میکروب‌ها از آن استفاده کنند. بیشتر کبالت جذب‌شده از طریق ادرار دفع می‌شود و مقدار کمتری از طریق صفرا خارج می‌شود.
منابع مختلف کبالت مانند کربنات کبالت، کلرید کبالت، نیترات، سولفات و گلوکونات به نظر می‌رسد برای نشخوارکنندگان مناسب باشند. اکسید کبالت، که بسیار کم‌محلول‌تر است، منجر به غلظت‌های بسیار پایین‌تری از ویتامین B12 در تخمیر شکمبه‌ای در آزمایش‌های in vitro شد و قابلیت دسترسی زیستی کمتری داشت.
پلت‌های اکسید کبالت و پلت‌های آهسته رهش کنترل‌شده حاوی کبالت که در شکمبه-نگاری نگهداری می شدند، با موفقیت برای تأمین کبالت برای مدت طولانی در نشخوارکنندگان چراکننده در مراتع استفاده شده‌اند، هرچند برگشت خوراک در زمان نشخوار ممکن است منجر به از دست رفتن برخی از این پلت‌ها شود.
کمبود
نشخوارکنندگان نسبت به غیرنشخوارکنندگان حساسیت بیشتری به کمبود ویتامین B12 دارند. این احتمالاً به دلیل نقش کلیدی ویتامین B12 در مسیرهای گلوکونئوژنز و سنتز گروه‌های اندوژنوس متیل است. نشخوارکنندگان به گلوکونئوژنز برای تأمین نیازهای گلوکز بافت‌ها وابسته هستند، که در آن پروپیونات تولیدشده در شکمبه به‌عنوان پیش‌ساز اصلی گلوکز عمل می‌کند.
اختلال در متابولیسم پروپیونات که در آن متیل‌مالونیل‌کوآنزیم A به سوکسینیل‌کوآنزیم A تبدیل می‌شود، نقص اصلی ناشی از کمبود ویتامین B12 است. کمبود کبالت در خوراک باعث افزایش غلظت هموسیستئین پلاسما در گاوهای گوشتی در حال رشد می‌شود، که نشان‌دهنده کاهش در دسترس بودن گروه‌های متیل برای بازسازی متیونین از هموسیستئین است.
ذخایر ویتامین B12 در کبد نشخوارکنندگان بالغ حتی زمانی که خوراک فاقد کبالت باشد، معمولاً برای چند ماه کافی است. غلظت ویتامین B12 کبدی، غلظت اسید متیل‌مالونیک ادراری و پلاسمایی، و غلظت هموسیستئین سرمی برای ارزیابی وضعیت کبالت و ویتامین B12 در گاو استفاده شده‌اند.
نشانه‌های کمبود در حیوانات جوان
حیوانات جوان حساسیت بیشتری به کمبود کبالت خوراکی دارند، زیرا ذخایر ویتامین B12 کمتری در کبد خود دارند. نشانه‌های اولیه کمبود کبالت شامل کاهش رشد، وضعیت نامطلوب بدنی و کاهش وزن است.
نشانه‌های شدیدتر شامل تخریب چربی در کبد، کم‌خونی با غشاهای مخاطی رنگ‌پریده و کاهش مقاومت در برابر عفونت‌ها به دلیل عملکرد ضعیف نوتروفیل‌ها است.
احتیاجات کبالت در تغذیه دام
نیاز غذایی کبالت قبلاً 0.11 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم ماده خشک برآورد شده بود. با این حال، بسته به معیارهای بیوشیمیایی، مقدار کبالت کافی بین 0.13 تا 0.25 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم ماده خشک برای گاوهای گوشتی متغیر است.
بیشترین رشد در گاوهای گوشتی زمانی مشاهده شد که خوراک بین 0.15 تا 0.18 میلی‌گرم کبالت به ازای هر کیلوگرم ماده خشک داشت.
ویژگی‌های خاص کبالت
کبالت ممکن است اثراتی فراتر از نقش آن در سنتز ویتامین B12 داشته باشد. مصرف کبالت در مقادیر 0.25 تا 0.35 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم ماده خشک، که بالاتر از مقادیر لازم برای سنتز کافی ویتامین B12 است، به نظر می‌رسد هضم شکمبه‌ای خوراک به‌ویژه علوفه با کیفیت پایین را افزایش می‌دهد.
این اثر ممکن است به دلیل انتخاب جمعیت‌های خاص میکروبی با نیاز بیشتر به کبالت باشد.
مسمومیت کبالت
مسمومیت کبالت می‌تواند باعث کاهش مصرف خوراک، کاهش وزن بدن و در نهایت کم‌خونی شود. این نشانه‌ها مشابه موارد مشاهده‌شده در کمبود کبالت است. حداکثر غلظت قابل تحمل کبالت در جیره دام ها 25 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم ماده خشک خوراک تعیین شده است.
