در جیره گوساله های پروار معمولا از مواد خوراکی پرانرژی استفاده می شود. ضمن اینکه منابع پروتئینی نیز در حد نیاز باید استفاده شود.

تأمین سایر مواد مغذی مانند فیبر و مواد معدنی نیز بسیار مهم است. مقدار نیاز گوساله ها با افزایش سن و وزن تغییر می کند.

در ابتدای دوره نیاز پروتئین بالا و در اواخر دوره با توجه به وزن بدن و افزایش وزن روزانه نیاز به انرژی افزایش پیدا می کند.

از اقلام خوراکی چون جو و ذرت برای تأمین انرژی و از انواع کنجاله های دانه های روغنی می توان برای تأمین پروتئین استفاده کرد.

نکته حائز اهمیت این است که مصرف مواد معدنی در این گوساله ها باید مدنظر قرار گیرد و برای رشد مناسب و وزن گیری بهتر، تأمین مواد معدنی (پرنیاز و کم نیاز) از موارد ضروری است.

برای این منظور می توان از مکمل های مواد معدنی در جیره استفاده کرد.

مجید مؤیدزاده. مسئول فنی مجموعه مینوویت

معمولا وزن مناسب نژادهای موجود در بازار برای شروع پرواربندی حدود 120 تا 130کیلوگرم و سن مناسب حدود 4 ماهگی است.

اگر مدیریت پرواربندی مناسب باشد، دوره پروار حدود 12 تا 14 ماه طول می کشد و در پایان دوره گوساله ها به وزن بیش از 500 تا 550 کیلوگرم خواهند رسید.

مجید مؤیدزاده. مسئول فنی مجموعه مینوویت

• خرید دام سالم از مراکز معتبر و مطمئن
• تهیه علوفه با کیفیت و قیمت مناسب
• فروش دام در زمان مناسب
• رعایت بهداشت و انجام واکسیناسیون دوره ای

مجید مؤیدزاده. مسئول فنی مجموعه مینوویت

دو روش پرواربندی مرسوم وجود دارد.

روش پر و خالی: در این روش گوساله ها در یک زمان مشخص خریداری شده و پس از چاق شدن یکجا فروخته می شوند.

روش متناوب: با توجه به ظرفیت و استراتژی دامداری در زمان های مشخص و مختلف خرید انجام شده و پس از اتمام دوره به صورت تناوبی (پشت سر هم) فروخته می شوند. این روش نیاز به سرمایه کمتری دارد.

مجید مؤیدزاده. مسئول فنی مجموعه مینوویت

اغلب گوساله ها از 5 تا 15 روزگی دچار اسهال می شوند.

متناسب با تاثیر مصرف آغوز بر سیستم ایمنی، هر چه گوساله دیرتر دچار اسهال شود، دارای سیستم ایمنی قوی تر بوده و در کاهش تلفات تاثیرگذارتر و آمادگی آنها برای مقابله با بیماری بیشتر است.

حامد پورکریمی، دامدار

به دلیل اهمیت بالای آغوز در سلامت گوساله تا حدود نیم ساعت بعد از به دنیا آمدن گوساله ها، جهت تغذیه آغوز اقدام شود.

بهتر است حداقل 3 تا 4 کیلوگرم( 10 درصد وزن بدن) آغوز به طور متناوب تا 6 ساعت اول بعد از تولد به گوساله ها خورانده شود.

حامد پورکریمی، دامدار

تغذیه مناسب گاو در دوره خشکی و انتظار زایش نیز در کیفیت آغوز تاثیر به سزایی دارد.

آغوز باید تا حداکثر نیم ساعت پس از زایش دوشیده شود.

غلیظ بودن آغوز و بار میکروبی پایین در زمان دوشش از جمله شاخص های تعیین کیفیت آغوز است.

هنگام دوشش آغوز سعی شود آب به بالای پستان دام پاچیده نشود و از پری تیپ استفاده شود و همچنین از تمیز شدن سرتیت و ظروفی که آغوز( ماک) در آن دوشیده می شود و حتی سر پستانکی که گوساله از آن آغوز تغذیه می کند اطمینان حاصل نمایید.

می توان ظروف را قبل از دوشش با آب جوش 90 درجه استریل کرد.

آغوز باید تا حداکثر نیم ساعت پس از زایش دوشیده شود.

هر چه فاصله بین زایشش و دوشش اول بیشتر باشد از کیفیت آغوز کاسته می شود.

طبق تجربه تا دو یا سه روز می توان از مادر گوساله شیر دوشیده شود و به گوساله خورانده شود.

این کار می تواند موجب افزایش سیستم ایمنی و کاهش احتمال بروز بیماری در گوساله شود و همچنین در صورت بیمار شدن احتمال بهبود سریع تر و کاهش مصرف دارو در این گوساله ها مشاهده می شود.

حامد پورکریمی، دامدار

یکی از مهمترین اقدامات در کاهش تلفات گوساله نوزاد، مدیریت بهداشت زایشگاه و باکس های گوساله های نوزاد است که با وجود اهمیت بالا در برخی مجموعه ها مورد توجه قرار نمی گیرد.

علاوه بر مدیریت بهداشت، تغذیه به موقع آغوز با کیفیت از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

حامد پورکریمی، دامدار

تلیسه ها برای تلقیح مصنوعی باید از رشد خوبی برخوردار باشند.

معیار هایی مانند وزن بدن، سن، اندازه( ارتفاع از جدوگاه)  برای تلقیح تلیسه ها در نظر گرفته می شود.

وزن مناسب برای تلقیح تلیسه برابر است با 55 تا 60 درصد وزن بلوغ گله( متوسط وزن دام های بالغ) و حداقل ارتفاع جدوگاه 125 سانتی متر باشد.

اگر پرورش و تغذیه تلیسه ها در شرایط نرمال باشد، رسیدن به این معیارها در سن 13ماهگی رخ می دهد و در صورت تلقیح و آبستن شدن تلیسه ها، در محدوده 22 تا 24 ماهگی تلیسه ها زایمان می کنند.

در شرایطی ممکن است در کمتراز 13 ماهگی به معیار های فوق رسید.

ولی تلقیح در سن کمتر از 13 ماهگی توصیه نمی شود.

مجید مؤیدزاده. مسئول فنی مجموعه مینوویت  

خوراندن شیر به وسیله سطل در دامداری کاری سهل و کم هزینه است.

اما شیر خوردن توسط ظروف پستانک دار مشابه شیرخوردن گوساله از پستان گاو بوده و شیر توسط ناودان مری مستقیما وارد شیردان شده و عمل هضم بهتر صورت می گیرد.

در صورتی که در روش تغذیه از طریق سطل، ممکن است مقداری شیر وارد شکمبه شده و در آنجا تخمیر شود.

مجید مؤیدزاده. مسئول فنی مجموعه مینوویت

هر کدام از روش های نگهداری از معایب و مزایایی برخوردار است.

در مقایسه این دو روش نگهداری، روش دسته جمعی ارجحیت دارد.

از مهمترین مزایای این روش می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش استرس های گوساله
• رشد بهتر و وزن گیری بیشتر
• از شیرگیری راحت تر
• افزایش مصرف خوراک

در این روش بهتر است اختلاف سن گوساله ها کمتر از یک هفته باشد و توصیه می شود پس از یک هفتگی گوساله ها به صورت دسته جمعی نگهداری شود.

مجید مؤیدزاده. مسئول فنی مجموعه مینوویت

بهتر است از روز اول یا دوم آب و از روز سوم مقداری خوراک جامد(استارتر) در اختیار گوساله قرار گیرد.

هرچند ممکن است مصرف خوراک بسیار اندک باشد ولی همین مقدار نیز در رشد و توسعه شکمبه نقش مهمی را ایفا می کند.

تأمین آب و خوراک تازه برای گوساله و شستشوی روزانه ظروف در این دوره از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

مجید مؤیدزاده. مسئول فنی مجموعه مینوویت

از مهمترین فاکتور ها برای از شیرگیری گوساله ها می توان به سن، وزن بدن، و مصرف خوراک جامد اشاره کرد.

مهمترین عامل در برنامه ی از شیرگیری رشد و توسعه شکمبه است.

در صورت مصرف سه روز متوالی خوراک جامد ( استارتر ) به میزان یک کیلوگرم ماده خشک توسط گوساله می توان برای از شیرگیری اقدام کرد.

مجید مؤیدزاده. مسئول فنی مجموعه مینوویت

در عمل ثابت شده است گوساله های که در زمان از شیرگیری دارای وزن بالاتری هستند، در دوره پرورش از سلامت بهتری برخوردار بوده و همچنین رشد و تکامل اندام بهتری دارند.

همین عوامل می تواند در ادامه مراحل زندگی دام اثر گذار بوده و تولید شیر بهتر و با کیفیت تر در دوران شیردهی آینده دام را به همراه داشته باشند.

در تحقیقات ثابت شده است افزایش وزن در دوران شیرخوارگی ارتباط مستقیم و مثبت با تولید شیر دارد.

مجید مؤیدزاده. مسئول فنی مجموعه مینوویت

عوامل زیادی در نرخ زنده مانی بره و بزغاله مهم و موثر هستند.

از جمله مهمترین موارد می توان به وزن تولد مناسب، دریافت آغوز کافی باکیفیت و بهداشتی در ساعات اولیه تولد، ضد عفونی صحیح بند ناف در ساعات اولیه تولد اشاره کرد.

پاسخ : دکتر امیربهادر خطیبی 

خیر، این کار مدیریت تولید مثل و تغذیه و سایر مسائل مانند واکسیناسیون و برنامه­ های ضد انگل را دشوارخواهد کرد و همچنین باعث کاهش راندمان تولید نیز خواهد شد.

حتما باید طبق برنامه و هدفمند اقدام به تلقیح مصنوعی و یا مجاورت دام نر و ماده کرد.

پاسخ : دکتر امیربهادر خطیبی 

عوامل سقط جنین متعدد هستند که می توان این گونه تقسیم بندی کرد :

1-عوامل فیزیکی

2-عوامل متابولیک

3-عوامل عفونی و ….

که در صورت مشاهده موارد متعدد سقط بایستی در اولین فرصت با دامپزشک مشورت شود.

پاسخ : دکتر امیربهادر خطیبی 

از مهمترین عوامل تلفات می توان به اسهال و بیماری نوظهور خونریزی شیردان/SAD و پنومونی/ذات الریه و سندرم بره یتیم، نقص در انتقال ایمنی مادری و همچنین عفونت بند ناف، وزن تولد پایین، و بیماری ویروسی اکتیمای واگیر و …. اشاره کرد.

پاسخ : دکتر امیربهادر خطیبی 

پاسخ به این سوال نیازمند دانستن نژاد و وزن تولد و شرایط نگهداری دام است.

اما به شکل کلی در نژادهای معمول یک بره طی کمتر از 70 روز به وزن قطع شیر خواهد رسید و در صورتی که دچار بیماری خاصی نباشد و شرایط تغذیه و نگهداری اش مناسب باشد مجموعا طی 5-6 ماه برای کشتار آماده می شود.

پاسخ : دکتر امیربهادر خطیبی 

خیر، تولید مثل دام سبک به شکل طبیعی وابسته به فصل و طول شبانه روز است.

البته این مسئله به نژاد و طول جغرافیایی محل نگهداری شان نیز ارتباط دارد .

ولی بشکل کلی با کوتاه شدن طول روز وارد فصل تولید مثل می شوند و با بلند شدن طول روز از فصل تولید مثل خارج می شوند.

به کمک برنامه­ های فتوپریود و حتی برخی هورمون­ ها می توان فصل تولید مثلی مصنوعی ایجاد کرد.

در کل تولید مثل در دام­ سبک به کمک هورمون­ ها و ابزار کمک تولیدمثلی در تمام طول سال امکان پذیر می باشد.

پاسخ : دکتر امیربهادر خطیبی 

چندقلوزایی و خصوصا دوقلوزایی در دام سبک صفتی بسیار پسندیده و اقتصادی است.

این امر معمولا به کمک فلاشینگ در جیره و یا تزریق هورمون­ هایی مانند ecg و یا حتی به کمک اصلاح نژاد و بروز چند ژن می تواند میسر شود.

با افزایش تعداد قل در تولد وزن تولد نیز کاهش می یابد و مدیریت تغذیه این دام­ ها حساس تر و جدی تر است.

لذا در صورت عدم توجه به تغذیه پیش از زایش دام ­های چندقلوزا می تواند باعث کاهش شدید وزن تولد و همچنین کاهش نرخ زنده مانی شود.

پاسخ : دکتر امیربهادر خطیبی 

با توجه به هدف از پرورش و امکانات موجود و همچنین رایط اقلیم مورد نظر پاسخ به این سوال متفاوت است.

برای مثال در سامانه پرورش متمرکز و نیمه متمرکز (وابسته به مرتع فصلی) و غیر متمرکز (کوچ رو/کاملا وابسته به مرتع) و یا در آب و هوای کوهستانی و یا گرم و خشک و یا حتی مرطوب و بارانی هر کدام می تواند برای یک نژاد مناسب و برای نژادهای دیگر نامناسب باشد.

اما بشکل کلی توصیه می شود در دامداری های متمرکز و صنعتی صرفا دام­ های چند منظوره نگهداری شود.

پاسخ : دکتر امیربهادر خطیبی 

حدود وزنی 25-30 کیلو مناسب ترین وزن برای خرید بره نر و شروع پرواربندی است.

مهمترین اصل در پرواربندی خرید بره خوب و اصطلاحا شیرمست است.

بره های شیرسوز و وارد هرگز نمی توانند برای پرواربندی مناسب باشند و قطعا با توقف رشد روبرو هستند.

نژادهای کم دنبه و با صفات لاشه مناسب و ضرایب تبدیل کمتر برای پروار مناسب تر هستند.

پاسخ : دکتر امیربهادر خطیبی 

بهترین روش برای انتخاب داروی ضد انگل در هر دوره، انتخاب دام ­های مشکوک به آلودگی و ارسال نمونه مدفوع آنها جهت ارزیابی انواع انگل و سپس انتخاب داروی ضدانگل مناسب با شرایط است.

البته در هر منطقه جغرافیایی جامع­ترین اطلاعات را در این رابطه همکاران دامپزشک کلینیسین همان اقلیم نسبت به لود انگلی و داروهای موثر بروی انگل های منطقه دارند و می توان از مشورت با آنها در این مورد بهره برد.

پاسخ : دکتر امیربهادر خطیبی