فسفر ماده معدنی پر مصرف

فسفر ماده معدنی پر مصرف چه کاربردهایی دارد ؟

• فسفر جهت تشکیل استخوان و اسکلت ضروری بوده و نقش مهمی در انجام فعالیت­های بدنی دارد و تقریباً 29 درصد کل عناصر معدنی موجود در بدن را تشکیل می­ دهد.
• از نظر مقدار ، دومین عنصر موجود در بدن حیوان است که، 80 درصد آن در اسکلت و 20 درصد باقیمانده در نوکلئوتیدها، اسید نوکلئیک و فسفولیپیدها وجود دارد.
• فسفر به ویژه در گلبول­ های قرمز خون و بافت­ ماهیچه­ ای و بافت عصبی وجود دارد. عملکرد آن به صورت داخل سلولی است.
• به طور نزدیک با کلسیم ارتباط داشته و روی وضعیت یکدیگر اثر می گذارند. نسبت کلسیم به فسفر در استخوان کمی بیشتر از 2 به 1 بوده و تقریباً ثابت است.
• این ماده معدنی به صورت آزاد در طبیعت وجود ندارد و بسیار واکنش پذیر است. به صورت طبیعی به شکل فسفات­ ها وجود دارد.

منابع طبیعی کلیدی

• در بیشتر مواد خوراکی یافت می ­شود.
• شیر ، منبع مناسبی از فسفر با قابلیت جذب بالا است.
• سطح فسفر در علوفه معمولاً پایین است.
• محصولات فرعی غلات از نظر فسفر نسبتا غنی هستند.
• مقدار فسفر موجود در مواد خوراکی مختلف، متغیر است.
• مقدار فسفر موجود در گیاهان تا حد زیادی با توجه به نوع خاک، درجه بلوغ گیاه، مدیریت کاشت ، داشت و برداشت محصول، آب و هوا و pH خاک تحت تاثیر قرار می گیرد.
• مقدار فسفر در گیاهان نیز با بلوغ آنها کاهش می یابد.

فیتات

• بیشتر فسفر موجود در غلات، دانه­ های روغنی و فراورده های فرعی آن ها به صورت طبیعی به فرم فیتین است ( درصد 50-70) که در آنالیز شیمیایی به صورت فسفرکل نشان داده می­ شود.
• فسفر فیتاته می ­تواند به مقدار زیادی توسط نشخوارکنندگان مورد استفاده قرار گیرد (80 درصد). اما غیر نشخوارکنندگان مثل طیور نمی­ توانند از آن استفاده کنند (45-25 درصد). به نظر می رسد که بوقلمون­ ها می­ توانند از فسفر فیتاته با کارایی بالاتر( حدود 80 درصد) استفاده کنند. اسب­ ها نیز می توانند تا حدی فسفر فیتاته را از انتهای دستگاه گوارش جذب کنند.
• غیر نشخوارکنندگان برای استفاده از فسفر فیتاته به وجود آنزیم فیتاز در جیره غذایی یا ترشحات روده­ متکی هستند.
• حیوانات مسن­تر توانایی بهتری برای هضم و استفاده از فیتات نسبت به حیوانات جوان ­تر دارند.
• مطالعات نشان داده اند که پلت کردن مواد خوراکی سطوح که به صورت طبیعی وجود دارد را کاهش و در نتیجه باعث کاهش مقدار فسفر قابل دسترس می گردد. افزودن آنزیم فیتاز به جیره طیور سبب بهبود جذب کلسیم نیز می شود. این امر احتمالاً به دلیل افزایش نیاز به کلسیم در زمانی است که فسفر بیشتری در دسترس قرار می گیرد.
• افزودن کلسیم به جیره ممکن است کارایی فیتاز را کاهش دهد.
• آنزیم فیتاز تجاری اضافه شده به جیره­ تک معده­ ای­ ها، زیست فراهمی فسفر را افزایش و بنابراین دفع آن از طریق مدفوع را کاهش می­ دهد.

عملکرد

• در اغلب واکنش ­های متابولیکی نقش دارد
• نقش کوآنزیمی داشته و می توانیم سبب فعال شدن برخی آنزیم ها و ویتامین های گروه B گردد
• در فرآیند معدنی شدن استخوان ها دخالت دارد
• در متابولیسم اسید های آمینه، چربی و کربوهیدرات ها نقش دارد
• ساخت برخی آنزیم ها
• جزئی از ساختمان اسیدهای نوکلئیک است
• در ارتباطات سلولی دخالت دارد
• در تجزیه قندها و تولید انرژی نقش بازی می کند
• در حفظ تعادل اسید و بازی و فشار اسمزی شرکت می کند
• در تشکیل فسفولیپیدها شرکت دارد
• تشکیل پروتئین (به طور مثال بخشی از کازئین) فعالیت دارد
• مورد نیاز میکروارگانیسم ­های شکمبه برای هضم سلولز و سنتز پروتئین های میکروبی است

مزایای فسفر ماده معدنی پر مصرف

موثر در :

• تولید انرژی
• تولید شیر
• تشکیل و حفظ استخوان ها و دندان ها
• کنترل اشتها
• حفظ تعادل اسید و باز
• برای ذخیره، آزادسازی و انتقال انرژی ضروری است
• انتقال ژن
• بهبود در بازده خوراک
• ساخت ماهیچه
• تشکیل اسید نوکلئیک ها

روابط متقابل

متابولیسم و مقدار نیاز فسفر تحت تاثیر مقادیر کلسیم، سدیم ، منیزیم، آهن ،روی ،مولیبدن ،مس،آلومینیوم و ویتامین D جیره قرار می­ گیرد.

نسبت کلسیم  به فسفر

این نسبت می­ تواند مهم باشد و معمولاً بین 1:1 و 1:2 است .اگر این نسبت کمتر از 1:1 باشد در این حالت جذب کلسیم تحت تاثیر قرار خواهد گرفت و فسفر مازاد باعث بدشکلی استخوان ها می ­شود.

تاثیر سطح بالای کلسیم به سطح فسفر، و کافی بودن آن، بستگی دارد. زمانی که سطح فسفر موجود در جیره 150 درصد بیشتر از  نیاز کلسیم باشد، فسفر محلول در دستگاه گوارش کاهش می­ یابد.

نسبت کلسیم به فسفر مناسب در اسب: 1:1 تا 1:2

نسبت کلسیم به فسفر مناسب در گاو  1:1 تا حداکثر 1:7

نسبت کلسیم به فسفر در گوسفند 1:2 تا حداکثر 1:4

نسبت کلسیم به فسفر در جوجه 1:2 ( در مرغ تخم گذار این نسبت بالاتر است)

نسبت کلسیم به فسفر در سگ  1/3 : 1 در جیره­های با فسفر پایین، 1:2 در جیره­ های با فسفر بالا.

آنتاگونیست ­ها

• فسفر فیتاته توسط حیوانات تک معده ای به مقدار کم مورد استفاده قرار می گیرد.
• فیتین ( ترکیبی از اینوزیتول، فسفر و سایر مواد معدنی) قابلیت در دسترسی فسفر را کاهش می دهد
• زیاد بودن فسفر در جیره حیوانات تک معده ­ای اثر کمبود منگنز را تشدید کند.
• افزایش مقدار مولیبدن در جیره نشخوارکنندگان ممکن است سبب ایجاد اختلال در متابولیسم فسفر شود

هم کوشی

تامین ویتامین D به مقدار کافی در حیوانات نشخوارکننده باعث تحمل دامنه وسیع تری از نسبت کلسیم به فسفر جیره می گردد.

مکمل­ های اصلی

انتخاب مکمل معدنی فسفر مکمل به ترکیب شیمیایی، زیست فراهمی ، قیمت، درصد خلوص و حتی بروز گرد و غبار بیش از حد بستگی دارد.

ترجمه: خانم مهندس فرشته قدیمی

تایید و ویرایش: دکتر کامران رضایزدی

منبع: The Minerals Directory: By Dr.W.N.Ewing and S.J.Charlton