فهرست مطالب
اسیدوز شکمبه و تاثیر آن بر تولید مثل گاو شیری
شکمبه دارای جمعیت میکروبی متنوع و متراکمی است که در فرآیند هضم فعال بوده و در طی این هضم ترکیبات آلی جیره به اسیدهای چرب فرار ( VFAs) و گازها تخمیر می شوند. این اسیدهای چرب فرار به جریان خون وارد و تقریباً 70% منبع انرژی را تأمین می کنند. در ایم مطلب به بررسی اسیدوز شکمبه و تاثیر آن بر تولید مثل گاو شیری می پردازیم .
دوره پس از زایش یکی از دوره های پرورشی است که این اختلال بیشتر مشاهده می شود.
به منظور غلبه بر نیازهای شیردهی بعد از زایش و بالانس منفی انرژی نسبت کنسانتره جیره افزایش می یابد.
افزایش غیر منطقی در کنسانتره می تواند به راحتی به اسیدوز شکمبه در گاوهای شیری منجر شود.
اسیدوز شکمبه یک بیماری متابولیکی تغذیه ای در گاوهای شیری پرتولید است که بدلیل کاهش pH شکمبه، ناشی از تغذیه جیره های پر انرژی بر تخمیر طبیعی تاثیر می گذارد.
دوره بعد از زایش دوره ای با فعالیت متابولیکی بالا است و سازگاری با شرایط کنونی برای دام می تواند تنش های زیادی را به همراه داشته باشد.
به طور کلی، اسیدوز شکمبه به اسیدوز تحت حاد PH ( 5/2 تا 5/6 ) و اسیدوز حاد (pH پایین 5) تقسیم می شود.
اسیدوز تحت حاد با پالس های تکرار شونده ی با کاهش pH همراه بوده در حالیکه اسیدوز شکمبه ای حاد عمدتاً بوسیله تجمع اسید لاکتیک با افت مداوم pH و نشانه های بالینی همراه است.
نرخ وقوع اسیدوز تحت حاد از11% تا 26% است و می تواند رفتار تغذیه ای و مصرف ماده خشک، کیفیت شیر و تولید آن را تحت تاثیر قرار داده و باعث سوءهاضمه شود و نیز به علت کمبود تغذیه به ناتوانایی تولید مثلی منجر شود.
اسیدوز شکمبه ای جمعیت میکروارگانیسم های شکمبه را تحت تاثیر قرار می دهد و باعث اندوتوکسمی می شود که اثرات منفی برای کل سیستم بدن دارد.
لیپوپلی ساکاریدهای (LPSs) در گردش خون می توانند به مایع فولیکولی تخمدان رسیده و بر محور عصبی هورمونی تخمدان ها تاثیر بگذارند، که هر دو تاثیر منفی ای بر عملکرد تولیدمثلی گاوهای شیری دارند.
لیپوپلی ساکاریدهای موجود در گردش خون فعالیت LH و GnRH را سرکوب می کند و همچنین می تواند سنتز PGF2 آلفا را کاهش دهد.
نوسانات در رفتارهای تغذیه ای مانند مدت زمان خوراک دهی اندک و مصرف بالا در هر وعده، جزو عوامل درگیر در اسیدوز شکمبه ای هستند.
از آنجایی که حفظ تامین نیاز های تغذیه ای صحیح و سلامت دستگاه گوارش در ریکاوری سریع دستگاه تولید مثل بعد از زایش و چرخه تخمدان بسیار مهم است.
لذا اسیدوز شکمبه برای گاوها بعد از زایش باید مورد توجه بیشتری قرار گیرد.
طبق مطالب بیان شده، تغذیه اسیدهای چرب فرار برای توازن انرژی بعد از زایش و تولیدمثل مفید است و تغذیه آنها می تواند اثر منفی بر جمعیت میکروبی شکمبه داشته باشد.
این اثر منفی را می توان با جیره های پرعلوفه (با حداکثر کردن بیوهیدروژناسیون شکمبه )کاهش داد.
از طرف دیگر مصرف اجباری جیره های غنی از کنسانتره با کاهش بیوهیدروژناسیون نتیجه عکس می دهد.
بنابراین، تنظیمات تغذیه ای قبل از زایش برای گنجاندن همه مواد غذایی پس از زایش برای جلوگیری از اسیدوز شکمبه و عادت دهی مناسب برای جیره های پرانرژی پس از زایش توصیه می شود.
استفاده ازپروبیوتیک های با منشا مخمری (ساکارومایسس سرویسیه و قارچ آسپرژیلوس اوریزا) با تعدیل فعالیت شکمبه باعث جلوگیری از خطر بروز اسیدوز، و بهبود باروری در گاوها بعد از زایش می شوند.
تاثیر جیره با پروتئین بالا بر عملکرد تولیدمثلی
گاوهای شیری امروزی بدلیل بهبود اصلاح نژادی مداوم میزان شیر زیادی تولید می کنند.
به منظور فراهم کردن نیازهای بالای انرژی و پروتئین شیردهی، سطوح پروتئین جیره نیز در حال افزایش است.
هرچندکه نسبت بالای پروتئین خوراک برای تولید شیر مفید است، ولی به طور منفی با عملکرد تولیدمثلی همراه است.
پروتئین های جیره به دو دسته ی پروتئین های قابل تجزیه در شکمبه و غیرقابل تجزیه در شکمبه تقسیم می شوند.
مصرف میزان بالاتر پروتئین های قابل تجزیه در شکمبه می تواند چرخه نیتروژن را مختل و منجر به ایجاد میزان بالای آمونیاک و متعاقباً افزایش محتوای اوره خون شود.
در حقیقت میزان بالای پروتئین غیر قابل تجزیه در شکمبه نمی تواند در ژوژنوم هضم شود، بنابراین توسط فلور میکروبی روده بزرگ تجزیه و به آمونیاک تبدیل می شود.
این پدیده می تواند بوسیله ی سطح پایین کربوهیدرات های غیر ساختاری در جیره تقویت شود.
نتایج یک متاآنالیز (جامع) حاکی از 43 درصد پایین تر بودن شانس آبستنی در گاوهایی با نیتروژن اوره ای پلاسمای 19/3 میلی گرم در دسی لیتر یا اوره شیر بالاتر از 420 میلی گرم در لیتر در مقایسه با دام هایی با این اعداد کمتر بود به طوری که غلظت های بالا نیتروژن اوره ای شیر با ظرفیت آبستنی ارتباط منفی داشته و عملکرد هیپوفیز تخمدان و فیزیولوژی رحم را تحت تاثیر قرار می دهد.
مطالعات ارتباط منفی بین میزان اوره شیر پس از زایش اولین تلقیح بعد از زایش و نرخ آبستنی را گزارش داده اند.
مطالعه ای دیگر نشان داد که افزایش اوره شیر از 12/5 میلی گرم/دسی لیتر باعث 5% کاهش در نرخ باروری گاوها شد.
جیره ای با میزان پروتئین بالا و متابولیسم آن باعث ایجاد تنش اکسیداتیو در بدن شده، و عملکرد تولید مثلی را تحت تاثیر قرار می دهد.
تنش اکسیداتیو، پاسخ ایمنی، استرس گرمایی و تغییرات در گلوکونئوژنز، آمینواسیدها را تخلیه کرده و باعث کاهش دسترسی به آمینواسیدهای ضروری می شود.
متابولیسم شدید پروتئین ممکن است پیامدهای منفی بر عملکرد تولیدمثلی داشته باشد و منجر به تخلیه آمینواسیدها برای فرآیندهای اکسیداتیو شود .
اما برخی اسیدهای امینه خاص برای تولید مثل و آبستنی ضروری هستند.
بنابراین جیره ای با پروتئین متوازن و استفاده از اسیدهای آمینه ضروری از جمله لیزین، آرژنین، فنیل آلانین و تیروزین می تواند برای بهبود وضعیت متابولیکی و نتایج باروری گاوهای بعد از زایش مفید باشد.
بنابراین، در این رابطه تغذیه پروتئین خام کنترل شده و استفاده از تخم پنبه در خوراک می تواند تاثیر بهتری بر باروری داشته باشد.
متوازن کردن پروتئین قابل تجزیه و غیر قابل تجزیه در شکمبه می تواند به تأمین اسیدهای آمینه ضروری و جلوگیری از کاتابولیسم آنها کمک کند.
خلاصه ای از کمبودهای تغذیه ای و روش های افزایش کارایی تولیدمثلی بعد از زایش درتصویر زیر بیان شده است.
این تصویر بر اساس توصیه های بحث شده در این مطالعه و مطالعه پیشین ما است.
طبق برخی مطالعات افزودن متیونین و لیزین محافظت شده باعث بهبود متابولیسم پروتئین بعد از زایش و همچنین بهبود پروفایل بیوشیمیایی فولیکول تخمدانی، نرخ باروری، و توسعه جنینی می شود.
چربی و مواد معدنی کم نیاز نیز در این زمینه مفید هستند.
استفاده از موننسین به طور معنی داری وقوع کتوز تحت بالینی را کاهش می دهد.
تزریق هورمون های رشد از جمله سوماتوتروپین های گاوی نوترکیب (rbSTs) همچنین در بهبود پروفایل متابولیکی گاوهای شیری بعد از زایش مفید هستند.
بعلاوه نشان داده شده است که این استراتژی های حمایتی تغذیه ای، پروتکل های تلقیح مصنوعی زمان بندی شده در بهبود نتایج تولید مثلی گاوها بعد از زایش مفید هستند.
عادت دهی به پروتکل های تلقیح مصنوعی همزمان سازی شده به طور موثری تغییرات و نواقص غدد درون ریز را جبران و بهبود می بخشد و پویایی فولیکولی تخمدان و در نتیجه موفقیت تولید مثلی را تقویت می کند.
بکارگیری تکنولوژی انتقال جنین می تواند به طور موثری فرآیندهای تولیدمثلی اولیه را جبران و برای افزایش نتایج تولید مثلی مفید باشد.
تزریق GnRH و پروستوگلاندین ها بعد از تلقیح مصنوعی نیز برای حمایت از جسم زرد و افزایش نرخ باروری مفید است.
ترجمه: مهندس فرشته قدیمی ، منبع
