فهرست مطالب
تضمین سلامتی گوساله های شیرخوار با تمرکز بر ۵ مورد
چندین جنبه مهم در تضمین سلامتی گوساله های شیرخوار وجود دارد . برخلاف پیشرفت‌های اساسی در مدیریت و فناوری‌های مختلف در مزارع پرورشی، سامانه ارزیابی ملی سلامت حیوانات (NAHMS) در سال ۲۰۰۷ نرخ تلفات میانگین گوساله‌های شیرخوار را در آمریکای شمالی برابر ۷/۸ % اعلام کرد.
۵۶/۵ % این عدد، مربوط به مشکلات گوارشی و اسهال بوده و ۲۲/۵% آن ناشی از مشکلات تنفسی بود.
مرگ به علت اسهال معمولاً به دلیل کم آب شدن بدن و ورود عفونت به گردش خون است.
با نگاه به تلفات گوساله‌ها قبل از شیرگیری متوجه می‌شویم که ۲۳/۹% آن‌ها اسهال داشتند
(۷۴/۵% گوساله‌ها اسهال داشته یا مشکلات گوارشی‌ای داشتند که با آنتی‌بیوتیک درمان شده‌اند) و ۱۲/۴% آن‌ها بیماری‌های تنفسی داشتند
(که ۹۳/۴% آن‌ها با آنتی‌بیوتیک‌ها درمان شده‌اند). به‌علاوه، ۱/۶% گوساله‌های قبل از شیرگیری مبتلا به عفونت ناف شدند (که ۹۲/۳% آن‌ها با آنتی‌بیوتیک درمان شده‌اند).
تحت نظر گرفتن منظم و ثبت رکورد دائمی، می‌تواند تشخیص گوساله‌های بیمار را تسریع کند.
درمان‌های حمایتی در مراحل اولیه شروع بیماری می‌تواند منجر به کاهش تعداد گوساله‌هایی شود که از دست می‌روند.
۱ و ۲) مدیریت جایگاه وضع حمل مادر و نظافت
نظافت در همه مراحل و جنبه‌های مدیریت گوساله ضروری است.
اولین نقطه محلی است که گاو در آن وضع حمل می‌کند. جایگاه‌های وضع حمل باید با بستر خشک و تمیز پوشیده شده باشد و از محل نگهداری گاوهای بیمار به دور باشد.
بستر باید به‌طور منظم عوض شود و جایگاه‌ها در بین دو بار استفاده از آن‌ها باید ضدعفونی شود تا از حجم میکروب‌های بیماری‌زا کاسته شود.
توان سیستم ایمنی گوساله‌ها در هنگام تولد بسیار کم یا صفر است. پس کم کردن تقابل عوامل بیماری‌زا با حیوان بسیار پراهمیت است.
به‌علاوه، گوساله‌ها در بدو تولد ذخایر بسیار اندک چربی دارند و همین مسئله این الزام را به وجود می‌آورد که بستر جایگاه وضع حمل مادر پوشش مناسب داشته باشد؛
به‌خصوص این مسئله در فصل‌ها و اقلیم‌های سردتر اهمیت بیشتری می‌یابد.
جایگاه‌های وضع حمل باید طوری مدیریت شوند که گوساله‌ها در زمان مشخصی از مادر جدا بشوند.
این مهم برای کاهش احتمال اینکه حیوانات در معرض عوامل بیماری‌زا قرار بگیرند و نیز آسیب‌های فیزیکی به گوساله که به‌خصوص در جایگاه‌های دسته‌جمعی محتمل‌تر است، ضروری است.
بهداشت جایگاه وضع حمل از این منظر که آلودگی در این محل می‌تواند منجر به عفونت ناف هم بشود بسیار پراهمیت است.
استفاده از تنتور ید ۷% بلافاصله بعد از تولد می‌تواند به کاهش ابتلا به عفونت ناف کمک کند.
۳) آغوز
جنبه‌های مدیریتی بسیار زیادی در مدیریت گوساله‌های شیرخوار وجود دارد، ولی کیفیت، مقدار و زمان خوراندن آغوز به گوساله‌ها در بیشتر گله‌ها در مرکز توجه قرار دارند.
خوراندن ۴ لیتر آغوز باکیفیت (با لحاظ کردن شرایطی که از تجزیه ایمیونوگلوبولین ها جلوگیری شود) در ۶ تا ۱۲ ساعت اول پس از تولد معمولاً توصیه می‌شود.
جذب ایمیونوگلوبولین ها در روده با گذشت زمان کاهش می‌یابد؛ ازاین‌رو، رساندن این مواد مغذی به گوساله در زمان مناسب ضروری است.
ایمیونوگلوبولین ها در دو هفته اول به محافظت گوساله کمک می‌کند تا گوساله بتواند سیستم ایمنی فعال بدن خود را ایجاد کند.
کیفیت آغوز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به‌سادگی می‌توان کیفیت آغوز را با استفاده از آغوزسنج یا آب‌سنج تشخیص داد.
این ابزار به‌خوبی آغوز باکیفیت را از بی‌کیفیت تمیز می‌دهد. بدون توجه به اینکه از کدام وسیله استفاده می‌شود، بهتر است کیفیت آغوز در دمای اتاق (۲۳ درجه سانتی‌گراد) سنجیده شود
چراکه نمونه‌ها در دماهای بالاتر یا پایین‌تر ممکن است جواب نادرست به دست دهند.
یکی دیگر از عوامل تعیین‌کننده کیفیت آغوز، شمار باکتریایی است. شمار باکتریایی می‌تواند با دوشش و نگهداری بهداشتی آغوز حداقل شود.
آغوز حداکثر در دو ساعت اول بعد از دوشش باید به حیوان خورانده شود یا منجمد شود تا رشد باکتریایی حداقل شود.
به‌علاوه، آغوز (یا شیر) می‌تواند برای کاهش شمار باکتریایی پاستوریزه شود.
مطالعات نشان می‌دهند که پاستوریزاسیون ۶۰ دقیقه‌ای در دمای ۶۰ درجه سانتی‌گراد حداقل تخریب ایمیونوگلوبولین ها را به همراه داشته
و شمار باکتریایی را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد. یک راه خوب برای ارزیابی بازده دستگاه پاستوریزاسیون، شمارش تعداد باکتری‌ها قبل و بعد از پاستوریزاسیون یک نمونه است.
علاوه بر این‌ها، نگهداری بهداشتی شیر پاستوریزه برای جلوگیری از آلودگی مجدد آن قبل از خوراندن به گوساله اهمیت بالایی دارد.
۴) تغذیه
گوساله‌های شیری به‌طور سنتی در مصرف خوراک مایع محدود می‌شدند ( تقریباً ۱۰% وزن بدن، که تخمین زده می‌شود نصف مقدار مصرف در حالت عادی باشد)
تا سرعت از شیرگیری را افزایش داده و هزینه‌های جاری را کم کنند.
مطالعات مختلفی برای ارزیابی مزایای بالقوه افزایش مقدار شیر یا جایگزین شیر ارائه‌شده به گوساله انجام‌شده است.
این داده‌ها نشان می‌دهند که تغذیه بیشتر مواد مغذی می‌توانند باعث افزایش رشد، بهبود بازده خوراک مصرفی، fهبود سلامتی و آسایش حیوان و به‌طور بالقوه افزایش تولید شیر در آینده شود.
این پیشرفت‌ها می‌تواند به دلیل افزایش فراهمی مواد مغذی برای رشد، بهبود عملکرد ایمنی و بهبود توان مقابله با استرس‌های القاشده از محیط باشد.
تغذیه محدود خوراک مایع احتمالاً تنها مواد مغذی موردنیاز در سطح نگهداری را تأمین می‌کند.
در آب‌وهوای سرد (همین‌طور در فصل گرما) انرژی بیشتری برای حفظ دمای بدن موردنیاز است.
به‌علاوه، نیاز به انرژی وقتی گوساله مریض است، برای تأمین نیاز به انرژی سیستم ایمنی، افزایش می‌یابد.
ولی مصرف جیره‌ای انرژی در این زمان معمولاً افت می‌کند که گوساله را در معرض مشکلات بیشتر قرار می‌دهد.
نرخ تلفات در گوساله‌هایی که مصرف شیر یا جایگزین شیر آن‌ها محدود نشده بود،
از گروهی که مقدار محدود دریافت می‌کرده‌اند بسیار کمتر بوده است که می‌توان آن را به افزایش توان آن‌ها برای مقابله با چالش‌های پیش رو نسبت داد.
۵) جایگاه پرورش گوساله‌ها
برای پرورش گوساله‌های سالم، جایگاه پرورش آن‌ها اهمیت بالایی دارد. تمیزی محیط کلیدی بوده و گوساله‌ها باید از بستر تمیز و خشک برخوردار باشند.
تهویه نیز بسیار مهم است تا بتوان کیفیت هوا را بالا نگه داشت و مشکلات تنفسی را حداقل کرد.
بیشتر گوساله‌ها تا قبل از شیرگیری به‌صورت انفرادی نگهداری می‌شوند،
ولی تحقیقات اخیر بهبود در رفتارهای متقابل اجتماعی و شاخص‌های عملکردی گوساله‌هایی که دوتادوتا نگهداری می‌شده‌اند مشاهده کرده‌اند.
از معضلاتی که در نگهداری دوتایی گوساله‌ها کنار هم نظر ما را به خود جلب می‌کند، لیسیدن و مکیدن همدیگر است .
چون می‌تواند منجر به بلع عوامل بیماری‌زا شود. بنابراین باید در این مورد تحقیقات بیشتری انجام شود.
عوامل زیادی سلامت گوساله‌های قبل از شیرگیری را متأثر می‌کند و می‌تواند مشکلات فزاینده‌ای در مراحل بعدی زندگی دام ایجاد کند.
در زمان‌هایی که قیمت شیر پایین است، ممکن است حذف هزینه‌های جاری برای بهبود اقتصاد گله ضروری به نظر بیاید .
ولی نباید اجازه دهیم این فشار به پرورش گوساله‌ها خللی وارد کند، چون در آینده گوساله‌های با بازده تولیدی کمتری خواهیم داشت.
پرورش ضعیف گوساله‌ها، درنهایت منجر به کاهش سوددهی گله در دوره‌ای که این گوساله‌ها به تولید شیر می‌رسند خواهد شد.
صرف زمان و هزینه برای پرورش گوساله‌های سالم در آینده پاسخ خود را پس خواهد داد.
تنهیه و تنظیم : مهندس محمد حسین مقیمی
