Empty cart

محصولی در سبدخرید وجود ندارد

استفاده از ضایعات سیب زمینی در تغذیه دام

استفاده از ضایعات سیب زمینی در تغذیه دام
فهرست مطالب

استفاده از ضایعات سیب زمینی در تغذیه دام 

 

استفاده از ضایعات سیب زمینی در تغذیه دام – بسیاری از پسماند ها و محصولات جانبی رطوبت بالایی داشته و حجیم هستند.

همچنین استفاده از آنها در اغلب موارد محدود به منطقه جغرافیایی است که در آنجا تولید می ­شوند.

فصل رشد و قیمت سیب زمینی نقش اساسی را در دسترس بودن ، هزینه و کیفیت ضایعات سیب زمینی ایفا می ­کند.

از آنجا که یک کامیون سیب زمینی 10 تنی حاوی تقریباً 8 تن آب است­، هزینه حمل ضایعات سیب زمینی یکی از مهمترین محدودیت های استفاده از آن است.

به دلیل بالا بودن احتمال یخ زدن سیب زمینی­، داشتن یک انبار عایق بندی شده برای ذخیره سازی آن در ماه­های زمستان ضروری است.

اما هزینه ساخت یک ساختمان صرفاً برای این منظور توجیه پذیر نیست. ذخیره سیب زمینی در هوای گرم نیز دارای دشواری ها و شرایط خاصی است.

به طور کلی سیب ­زمینی به ویژه در صورت شسته شدن مستعد فساد است. بدیهی است که مصرف آن در کوتاه مدت بهترین راهکار است.

در زمان خرید سیب زمینی برای خوراک دام باید توجه شود سیب زمینی آلوده به خاک خریداری نشود.

جداسازی خاک از خوراک در دامداری کار پرهزینه و دشواری است و برای حیوان نیز ضرر دارد.

سیب زمینی­ های کامل را می ­توان به صورت لایه لایه درآورده در یک سیلوی افقی با یونجه کاملاً پژمرده شده ،سیلو کرد.

همچنین می ­توان مخلوطی از 3 قسمت سیب زمینی خرد شده با 1 قسمت یونجه پلاسیده شده را نیز سیلو و مورد استفاده قرار داد.

هزینه­ و امکان اجرای این روش سبب محدود شدن استفاده از این روش میگردد.

حجیم بودن و رطوبت بالای سیب­ زمینی باعث می ­شود که بهترین راه برای استفاده از آن تغذیه مکانیزه باشد که در آن زمان و نیروی کار در حمل ­ونقل به حداقل می ­رسد.

اگر این کار انجام نشود به دلیل اینکه تغذیه دستی به کار زیادی نیاز دارد، دامداران خیلی زود دلسرد شده و از آن استفاده نخواهند کرد.

ارزش غذایی سیب زمینی دامی 

سیب زمینی و پسماندهای آن انرژی مطلوبی دارند. اگر مقدار نشاسته آن بالا باشد میزان انرژی آن نزدیک به غلات خواهد بود.

به عبارت دیگر تغذیه 4/5 کیلوگرم سیب­ زمینی معادل یک کیلوگرم ذرت یا جو می باشد.

از آنجا که نشاسته سیب زمینی خام نسبت به هضم مقاوم  است­، تغذیه مقادیر زیادی سیب زمینی منجر به افزایش بیش از نیاز نشاسته عبوری می گردد.

اگر این نشاسته هضم نشده به قسمت پایین­تر روده برسد­، احتمال بروز اختلالات گوارشی افزایش می یابد.

مقادیر تغذیه سیب زمینی در دام، نیز تا حدی به دلیل نگرانی در رابطه با نشاسته عبوری و اختلالات احتمالی آن است.

به دلیل مقدار فیبرکم، سیب زمینی را نمی ­توان به عنوان جایگزین علوفه در نظر گرفت، بلکه می تواند جایگزین غلات گردد.

مقدار پروتئین در سیب­زمینی پایین بوده و اگر در مقدار زیاد و بدون مکمل پروتئین تغذیه شود، به خوبی مورد استفاده حیوانات قرار نخواهد داشت.

مقدار مواد مغذی سیب زمینی در جدول 1 آورده شده است.

عادت دهی

سیب زمینی باید به تدریج به به حیوانات داده شود.

تغذیه با مقادیر زیاد مواد خوراکی با رطوبت و نشاسته بالا مانند سیب زمینی ممکن است منجر به بروز بیماری و اختلالات گوارشی در دام ها شود.

خوش خوراکی

ضایعات سیب زمینی برای دام کاملا خوش خوراک است و به راحتی توسط دام مصرف می شود.

در کارهای تحقیقاتی­، گاوهای شیری بیش از 45 کیلوگرم سیب زمینی در روز را مصرف کرده ا­ند.

با وجود توانایی مصرف بالای سیب زمینی توسط دام، زمانی که مقادیر مصرف آن به بیش از 30 درصد ماده خشک جیره برسد، عملکرد دام کاهش می یابد.

در اغلب موارد تغذیه بهتر است مصرف سیب زمینی را به سطح کمتر از این مقدار محدود کنید.

سیب زمینی پخته شده

سیب زمینی یک منبع انرژی عالی برای نشخوارکنندگان (گاو و گوسفند) است اما وجود عوامل ضد تغذیه ­ای و همچنین مشکل هضم نشاسته سیب زمینی باعث می­ شود سیب­ زمینی خام کمتر در خوراک حیوانات مورد استفاده قرار گیرد.

سیب زمینی پخته شده منبع انرژی خوبی برای دام بوده ، اما تغذیه مستقیم سیب­زمینی خام برای دام معمولاً منطقی ­تر است.

استفاده از ضایعات سیب زمینی در تغذیه دام

میزان رطوبت

از آنجا که سیب زمینی 75تا 80٪ رطوبت دارد ، باید مراقب بود  که هنگام استفاده از آن به همراه ذرت سیلو شده رطوبت جیره بیش از 55 درصد نشود.

جیره هایی با رطوبت بالا اغلب مصرف خوراک ماده خشک و سود روزانه را به ویژه در هوای سرد کاهش می ­دهند .

افزایش رطوبت در کود نیز که ناشی از رطوبت بالای جیره است­، دلیل دیگری برای کاهش عملکرد جیره های با رطوبت بالاست.

سطح فیبر

مقادیر بالای رطوبت به علت مقادیر فیبر بسیار پایین این ماده خوراکی است.

هنگامی که مقادیر زیادی سیب زمینی به دام داده می شود، برای حفظ سلامت شکمبه و عملکرد طبیعی آن، لازم است  منبع فیبر مناسب استفاده شود.

عدم تأمین فیبر موثر به اندازه کافی در گاو های شیری باعث کاهش مقادیر چربی شیر و مشکلات گوارشی می­ شود.

گلیکو آلکالوئیدها

جوانه سیب زمینی و سیب زمینی که در اثر قرار گرفتن در معرض آفتاب سبز شده اند، حاوی مقادیر زیادی آلکالوئیدهای سمی هستند.

اگرچه مقادیر اندک سیب زمینی جوانه زده یا سبز خطر ندارد، اما باید از مصرف مقدار زیادی از سیب زمینی جوانه زده خودداری شود.

خفه شدن حیوان

مصرف سیب زمینی ممکن است باعث خفه شدن حیوان شود.

اگرچه تلفات حیوانات در اثر خفگی نسبتاً نادر است­، اما این نگرانی وجود دارد بنابراین توصیه بر آن است که قبل از مصرف به قطعات کوچک خردشده و پس از این موضوع مورد استفاده قرارگیرد.

اگر آخور به گونه ای طراحی شده باشد که سرحیوان در زمان تغذیه به طرف پایین باشد ، خطر خفگی به حداقل می رسد.

داشتن فضای کافی آخور به کاهش رقابت و همچنین کاهش احتمال بروز خفگی منجر می­شود.

سیب زمینی های کوچک بیشترین احتمال خفه شدن را دارند و باید با احتیاط تغذیه شوند.

خردکردن سیب زمینی تنها راه از بین بردن خطر خفگی است اما بازدهی این روش مورد سوال است.

محدود کردن مصرف آب در زمان استفاده از سیب زمینی

برخی از دامداران دسترسی به آب را برای دام هایی که از سیب زمینی تغذیه می­ کنند، کاهش می ­دهد .

دلیل این موضوع آن است که با کاهش مصرف آب، مدفوع خشک تر شده و گاو عملکرد بهتری خواهد داشت.

علیرغم این که به نظر میرسد این روش برای برخی از دامداران کارآمدتر است­، اما به دلیل خطر کم آبی و کاهش عملکرد دام­ها ، این روش توصیه نمی شود.

دستورالعمل های تغذیه

بهترین نتیجه هنگام استفاده از سیب زمینی زمانی حاصل خواهد شد که به طور منظم از مقادیر مناسب آن استفاده شود.

اگرچه در شرایط مختلف ممکن است  نحوه تغذیه متفاوتی به کار رود با این حال، به طور کلی باید از دستورالعمل هایی که در جدول 2 ارائه شده است استفاده شود.

با استفاده از این ماده خوراکی بیش از سطوح توصیه شده،  کاهش احتمالی عملکرد حیوانات و افزایش ضریب تبدیل خوراک مشاهده خواهد شد.

در نتیجه توجیه انجام این کار از لحاظ اقتصادی زیر سوال خواهد رفت.

استفاده از منابع پروتئینی در جیره های حاوی سیب زمینی

سیب زمینی می ­تواند سهم قابل توجهی از انرژی در جیره را تامین کند ، ولی مقدار پروتئین آن در جیره قابل توجه نخواهد بود.

عدم استفاده از منابع پروتئینی به اندازه کافی سبب کاهش عملکرد دام خواهد شد.

در جدول 3 راهنمای استفاده از سیب زمینی به عنوان بخشی از کنسانتره جیره بیان شده است.

علاوه بر این که سیب زمینی سهم بسیار کمی در تامین مواد معدنی و ویتامین های جیره دارد.

مکمل های معدنی و ویتامینی مورد نیاز برای جیره های حاوی سیب زمینی

از آنجایی که مقادیر مواد معدنی (به ویژه کلسیم و منیزیم) و ویتامین های موجود در سیب زمینی کم است ، در دامهایی که مقدار زیادی سیب زمینی مصرف می کنند ، متوازن کردن جیره لازم است.

مواد معدنی و ویتامین های مورد نیاز  میتوانند توسط مکمل ها تامین شوند.

نمک باید به صورت آزاد در اختیار دام قرار گیرد زیرا ممکن است در جیره های با رطوبت بالا نیاز به نمک افزایش یابد.

همیشه باید افزودن مکمل مواد معدنی و ویتامین ها به طور مستقیم به خوراک ترجیح داده شود.

برای مصرف مقدار  مکمل مورد نیاز ماده معدنی و ویتامین نمی­توان از روش دسترسی آزاد استفاده کرد.

نتیجه گیری

عوامل مهم و مورد توجه در هنگام تغذیه سیب زمینی ، در بسیاری از محصولات جانبی با رطوبت بالا نیز مشابه است.

قیمت اولیه ، هزینه حمل و نقل و تداوم در تامین آن همه از عوامل اصلی و محدود کننده مصرف این مواد خوراکی هستند.

بسته به مکان و سیستم های نگهداری و حمل و نقل ، هزینه های استفاده از این  ماده خوراکی برای دام ها ممکن است قابل توجه باشد.

قیمت پرداخت شده برای سیب زمینی باید هزینه های اضافی پیش بینی شده در حمل ، ذخیره و تغذیه را فراهم کند.

از آنجایی که سیب زمینی دارای پروتئین کم و انرژی زیادی است ، بنابراین باید بررسی شود که سیب زمینی ها در جیره به چه مقدار و همراه با کدام ماده خوراکی مورد استفاده قرار گیرد.

سیب زمینی ماده غذایی پر انرژی است که می­تواند جایگزین بخشی از کنسانتره در جیره شود.

هنگامی که سیب زمینی در سطح متوسط تغذیه می ­شود ، عملکرد حیوان باید مانند زمانی باشد که مقادیر معادل آن از کنسانتره تغذیه می ­کنند.

نویسنده: Murray Snowdon

مترجم: مهندس مهدیه جمالی – تایید و ویرایش : دکتر کامران رضا یزدی – منبع 

دیدگاهتان را بنویسید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد. قسمتهای مورد نیاز علامت گذاری شده اند *

بالا