مشکلات تغذیه مقادیر مازاد فسفر بر نیاز دام

مشکلات تغذیه مقادیر مازاد فسفر بر نیاز دام

مشکلات تغذیه مقادیر مازاد فسفر بر نیاز دام – دومین عنصر از نظر مقدار در بدن گاو های شیری، فسفر است.

تقریبا ۸۰ تا ۸۵ درصد فسفر در استخوان و دندان ها تجمع یافته است. فسفر تقریبا در تمام واکنش های متابولیکی حاضر است و از این رو می تواند مهمترین عنصر معدنی باشد.

این ماده معدنی یکی از اجزای مهم سیستم بافری خون و سایر مایعات بدن از جمله مایع شکمبه نیز هست.

فسفر برای عملکرد بهینه میکروارگانیسم های شکمبه ای، بخصوص آن هایی که سلولز را هضم می کنند، ضروری است.

تا همین اواخر، تقریبا همه متخصصین تغذیه که جیره ها را تنظیم می کردند مقادیر بالاتری از فسفر توصیه شده NRC در جیره فراهم می کردند.

مازاد فسفر تا حدود ۱۳۰ تا ۱۶۰ درصد در جیره ها غیر معمول نیست ولی نگرانی های زیست محیطی باعث شده‌اند که مقادیر فسفر مورد نیاز گاو های شیری مورد بازنگری قرار گیرند.

اثر فسفر بر محیط زیست، تجمع مقادیر بالای آن در محیط است. این تجمع باعث افزایش باروری آب های موجود در طبیعت و باعث تسریع رشد جلبک ها می شود.

در ایالات متحده قوانین سختی برای وادار کردن تولید کننده ها به کنترل فسفر ورودی و خروجی گله وضع شده اند که به زودی مصرف این ماده را محدود می کنند.

هدف از ارائه این مطلب، بیان نیاز گاو های شیری به فسفر و بررسی راهکار هایی است که از طریق آن‌ها بتوان فسفر جیره ای را کاهش داد.

منابع:

مقدار فسفر مواد کنسانتره ای و علوفه ای بسیار متنوع هستند.

دانه ها همگی نسبت به علوفه ها مقدار فسفر بیشتری دارند.

فراورده های دانه ها (یعنی جوانه گندم و کنجاله دانه های روغنی مثل کنجاله سویا) مقادیر بسیار زیادی فسفر دارند. مقادیر فسفر در چندین ماده خوراکی در جدول زیر گزارش شده است.

کنترل سطح فسفر در جیره نیازمند بررسی مداوم اجزاء تشکیل دهنده خوراک برای این ماده معدنی است، نه اینکه تنها بر اعداد ارائه شده در کتاب ها تکیه کنیم.

تنها در مواقعی که امکان آزمایش مواد خوراکی وجود نداشته باشد، (NRC 2001) نیز می تواند منبع مناسبی برای این ارزیابی باشد.

بعضی منابع پروتئینی مقدار پروتئین یکسانی دارند ولی محتوی مقادیر بسیار متفاوتی از فسفر هستند.

انتخاب دقیق مکمل پروتئین برای تامین نیاز پروتئینی بر پایه نسبت نیتروژن به فسفر می تواند تامین مازاد فسفر در گله را کاهش دهد.

تمام ترکیبات طبیعی فسفر، به شکل فسفات هستند و همیشه در پوسته زمین به صورت ارتوفسفات یافت می شوند

که می تواند برای تولید فسفات های طبیعی خوراکی با فراهمی زیستی برای موجودات زنده به کار گرفته شوند.

هرچند فسفات معدنی استفاده شده برای تامین جیره ای فسفر معمولا منبع بالقوه فلوئور برای حیوانات نیز به شمار می روند

و فلوئور می تواند برای گاو سمی باشد و باید از ترکیبات مورد استفاده در صنعت خوراک دام حذف شود.

فلوئور از بیشتر ترکیباتی که در خوراک دام استفاده می شوند تا حدود زیادی حذف می شود.

برای اینکه یک ترکیب فسفات دفلوئور به حساب بیاید (فلوئور از آن حذف شده باشد)، نباید نسبت فلوئور به فسفر آن بیش از ۱ به ۱۰۰ باشد.

ترکیب دی‌کلسیوم-مونو کلسیم فسفات و فسفات های دفلوئور شده منابع رایج تامین فسفر هستند. جدول زیر محتوای فلوئور و فسفر برخی منابع معمول را نشان می دهند.

نیاز برآورد شده توسط NRC در سال ۲۰۰۱ با اعمال تغییراتی نسبت به نسخه قبلی خود و با محاسبه مجموع فسفر جذب شده برای نگهداری، شیردهی و آبستنی گاو های شیری تعیین شده است.

فسفر جذب شده بعدا بر فراهمی فسفر در دستگاه گوارش تقسیم شده است تا عددی که باید در جیره تامین شود به دست آید.

فسفر جذب شده:

نگهداری: ۱ گرم بر کیلوگرم خوراک مصرفی

شیردهی: ۰٫۹ گرم بر کیلوگرم شیر

بین ۱۹۰ تا ۲۸۰ روز آبستنی: ۲٫۵ گرم در روز

فراهمی فسفر در خوراک

علوفه ها: ۰٫۶۴

غلات: ۰٫۷۰

دی کلسیم فسفات: ۰٫۷۵

مونو کلسیم فسفات: ۰٫۹۰

با محاسبات جدید NRC در سال ۲۰۰۱ نسبت به ۱۹۸۹، می توان در بازه ۰٫۲۹ تا ۰٫۴۰ درصد فسفر برای تولید شیر ۱۸ تا ۶۰ کیلویی در روز به کار گرفت.

با نگاهی واقع بینانه تر، مقدار ۰٫۳۵ تا ۰٫۳۸ درصد فسفر می تواند با حاشیه اطمینان خوبی بیشتر گله ها را پوشش دهد.

تنها ضعف توصیه های NRC، در نظر نگرفتن ذخایر فسفر بدن است که به دلیل نبود تحقیقات کافی در آن زمان بوده است.

با این حال وقتی میدانیم که گاو در اواخر دوره شیردهی باید مقداری فسفر را درون استخوان های خود ذخیره کند، لازم است که مقدار بیشتری فسفر برایش تامین کنیم.

کمبود و سمیت

کمبود :

علائم کمبود فسفر به جز مواردی که آنقدر پیشرفت کنند که منجر به شکنندگی استخوان ها، ضعف عمومی، کاهش وزن، بی حسی موضعی و تولید شیر شوند، به سادگی قابل تشخیص نیستند.

کاهش مصرف خوراک معمول ترین پیشامد ثانویه کمبود فسفر است. سه مکانیسم برای فیدبک مثبت مرکز سیری که باعث کاهش مصرف خوراک توسط دام می شود در مغز پیشنهاد شده است.

• فسفر پایین در شکمبه با محدود کردن فعالیت میکروبی منجر به کاهش هضم الیاف می شود.
• فسفر پایین در شکمبه، تولید پروتئین میکروبی شکمبه را کاهش می دهد و جذب روده ای آمینو اسید ها کاهش می باید که می تواند منجر به کمبود اسید های آمینه شود.
• فسفر پایین در بافت فعال در متابولیسم، منجر به کاهش فسفر مورد استفاده در فرایند های واسط متابولیسمی می شود.

سمیت :

فسفر موجود در خوراک، در مواردی که حیوان یک وعده بیش از حد مجاز فسفر دریافت کند باعث سمیت نمی شود.

در حالت عادی فسفر با توجه به نیاز حیوان جذب می شود و مازاد آن دفع می شود. نشخوار کنندگان تا ۱% ماده خشک فسفر را می توانند تحمل کنند.

سطوح بالای فسفر می تواند منجر به اسهال خفیف شود.

مصرف فسفر زیاد در طولانی مدت در جیره ها می تواند باعث بروز مشکلات متابولیکی شود چون منجر به اختلالات جذب و متابولیسم کلسیم می شود.

کاهش فسفر در خوراک گاو های شیرده بدون اثرگذاری روی تولید شیر

نشان داده شده است که کاهش فسفر موجود در مدفوع برای کاهش از دست رفتن مواد مغذی و کاهش آلودگی های زیست محیطی با به کار گیری استراتژی های تغذیه ای ممکن است.

اخیرا مطالعات زیادی نشان داده اند که فسفر در جیره گاو های شیری می تواند نسبت به مقادیری که امروزه تغذیه می شوند به مقدار زیادی کاهش یابند.

این مطالعات در طولانی مدت انجام شده اند ( ۱ تا ۳ سال).

برای مثال نتایج یکی از این مطالعات نشان می دهد تفاوتی بین تولید گروه هایی که حدود ۰٫۳۱ تا ۰٫۳۸ درصد فسفر در ماده خشک خوراک خود در طول دو سال مصرف کرده اند نسبت به گروهی که حدود ۰٫۴۴ تا ۰٫۴۸ درصد فسفر دریافت کرده اند وجود ندارد.

مشابه همین نتایج در مطلعات دیگر نیز مشاهده شده است.

تایید و ویرایش : مهندس محمد حسین مقیمی – بخش ترویج دانشگاه پنسیلوانیا