تاثیر ویتامین D۳ بر دام
در تاثیر ویتامین D۳ بر دام باید گفت ویتامین D به طور عام به گروهی از ترکیبات گفته می شود که به طور کلی باعث استحکام استخوان ها هستند.
این ترکیب می تواند از طریق جیره یا با تابش اشعه خورشید به بدن تامین شود.
حیواناتی که دارای پوشش سفید رنگ یا موی کوتاه هستند میزان بیشتری از نیاز خود را از طریق تابش خورشید تامین می کنند.
در حالی که اگر حیوان مدت طولانی در فضای بسته باشد یا در منطقه ای باشد که مدت های طولانی ابری باشد نیاز به مکمل ویتامین D خواهد داشت (NRC, 1985).
دوگونه غالب ویتامین D، ارگوکلسیفرول (ویتامین D۲) و کوله کلسیفرول (ویتامین D۳) است.
ارگوکلسیفرول مشتقی از یک استروئید گیاهی به نام ارگوسترول است ، در حالی که کوله کلسیفرول از پیش سازی به نام ۷-دهیدروکلسترول ساخته می شود.
محصولات عمده ای که در تغذیه دام به کار گرفته می شوند، ۱ و ۲۵ D هیدروکسی ویتامین D۳ و ۲۵ هیدروکسی ویتامین D۳ (۲۵-OHD3) است.
کمبود یا مازاد فسفر بر غلظت ۱ و ۲۵ D هیدروکسی ویتامین D۳ در گردش خون اثرگذار است.
دسته بندی: محلول در چربی
نام های دیگر: کوله کلسیفرول
منابع اصلی در طبیعت: بعضی از انواع پودر ماهی، از آنجا که اکثر مواد خوراکی مقادیر محدودی از ویتامین D را تامین می کنند باید به صورت مکمل تامین شود.
سطوح بهینه برای سلامت و عملکرد گاو
ویتامین D نقش اساسی در سلامت حیوانات دارد. ویتامین D3 که معمولاً به عنوان “ویتامین آفتاب” شناخته می شود، می تواند در پوست در معرض نور UVB خورشید تولید شود.
با این حال، میزان تولید D3 از طریق قرار گرفتن در معرض نور خورشید بین گونهها، رنگ پوست، منطقه جغرافیایی و فصول مختلف، متفاوت است.
درک نیازهای ویتامین D در دام و همچنین اشکال و عملکردهای خاص آن بسیار مهم است، زیرا نور خورشید به تنهایی ممکن است D3 کافی برای سلامت و عملکرد مطلوب را تأمین نکند.
ویتامین D برای رشد استخوان ها در حیوانات ضروری است. این ویتامین جذب کلسیم (Ca) و فسفر (P) را تنظیم می کند که هر دو نقش مهمی در ذخیره کلسیم در استخوان دارند.
همچنین نشان داده شده است که نوعی دفاع ایمنی ذاتی حیاتی را در گاوها در برابر عوامل میکروبی فعال می کند و می تواند بر بیان ژن های مربوط به آنابولیسم عضلانی و سنتز پروتئین در گاوهای پرواری تأثیر گذار باشد.
سه راه برای دریافت ویتامین D
حیوانات می توانند ویتامین D را از سه طریق دریافت کنند:
1-تولید این ویتامین در پوست با قرار گرفتن در معرض نور UVB خورشید
2-دریافت از طریق مکمل در رژیم غذایی به عنوان D2 (ارگوکلسیفرول) یا D3 (کوله کلسیفرول)
3-دریافت از طریق اقلام خوراکی موجود در جیره به عنوان متابولیت فعال زیستی 25-هیدروکسی ویتامین D3 (25-OH D3) که شکل گردشی ویتامین D در بدن است.
وقتی ویتامین D2 یا D3 در جیره گنجانده میشود، باید دو تغییر متابولیک در بدن، ابتدا در کبد و سپس در کلیهها و قبل از رسیدن به شکلی که در دسترس زیستی باشد، انجام دهد.
این فرآیند زمانبر سطح موثر ویتامین D3 را در جریان خون کاهش میدهد.
هنگامی که 25-OH D3 ارائه می شود، مرحله تبدیل در کبد دور زده می شود و امکان جذب سریعتر و کارآمدتر متابولیت مورد نیاز، افزایش سطح ویتامین D سرم و کمک به استخوان های قوی تر و حیوانات سالم تر و با بهره بری بالاتر را فراهم می کند.
تعیین سطوح بهینه ویتامین D برای حمایت از عملکردهای متعدد آن در بدن، تمرکز بسیاری از تحقیقات در تغذیه نشخوارکنندگان است.
مطالعات نشان داده اند که سطوح کمتر از 5-7 نانوگرم در میلی لیتر 25-OH D3 سرم منجر به پوکی استخوان یا علائم بالینی کمبود می شود. علاوه بر این، سطوح بین 10-20 نانوگرم در میلی لیتر برای هموستاز کلسیم و فسفر ناکافی گزارش شده است که سلامت استخوان را به خطر می اندازد.
منبع کافی برای ایمنی از نظر تئوری به صورت بیش از 30 نانوگرم 25-OH D3 در میلی لیتر سرم خون شناسایی شده است، در حالی که سطوح سرمی بیش از 100 نانوگرم در میلی لیتر با افزایش عملکرد مرتبط است (نلسون و همکاران، 2016).
سطوح مکمل تعیین شده برای هموستاز کلسیم برای عملکرد و فعالیت بهینه ایمنی ناکافی در نظر گرفته می شود.
اگرچه ویتامین D اغلب به عنوان یک ماده مغذی ثانویه تلقی می شود، اما ویتامین D یک ویتامین ضروری است که نقش مهمی در رشد، تولید و سلامت گاو دارد.
کلید تأمین نیازهای ویتامین D، هدف قرار دادن سطوح با توجه به مرحله تولید، فصل و منطقه جغرافیایی، و همچنین با ارائه مواد مغذی به شکل زیست فراهمی است که تضمین میکند غلظت 25-OH D3 سرم به سطوح بهینه میرسد.
اجازه ندهید نوسانات در سطوح و شکل این ویتامین عملکرد و سود دهی گاو را تضعیف کند.
عملکرد بیولوژیکی
- جذب کلسیم و فسفر از روده کوچک
- برداشت و انتقال کلسیم از استخوان ها
- سنتز مواد زمینه ای استخوان ها
- تنظیم رسوب گیری کلسیمی پوسته تخم مرغ و استخوان
- تنظیم سلول های ایمنی
- مزایا برای حیوان
- بهبود کیفیت استخوان
- بهبود رشد
- بهبود میزان تولید تخم مرغ و کیفت آن (پوسته)
- بهبود کیفیت گوشت در دام های پرواری
- بهبود سلامتی و آسایش دام
نشانه های کمبود:
- در همه گونه های حیوانی استخوان های نرم و نارسایی در معدنی شدن استخوانی رخ می دهد که با استخوان های نرم تشخیص داده می شود و منجر به کاهش رشد می شود.
- نشخوار کنندگان: خشکی، لنگش، ضعف و گاهی کزاز عضلانی
تحمل مقادیر بیش از حد نیاز:
گاو و گوسفند: بیشترین مقدار قابل تحمل در کوتاه مدت ۲۵۰۰۰ واحد در هر کیلوگرم می باشد.
در این مورد مطالعات نتایج یکسانی نداشته اند و بسته به میزان ذخایر کبدی دام می تواند ۸۰۰۰۰ یا ۲۵۰۰۰۰ واحد در روز مرز سمیت معرفی شود (NRC, 2001, pg:166).
محصولات تجاری معمول:
ویتامین D۳ اسپری خشک شده معمولا حاوی ۵۰۰۰۰۰ واحد در گرم است.
ترکیب ویتامین A و D۳ نیز موجود است که معمولا نسبت ویتامین A پنج برابر ویتامین D۳ است.
ویژگی های ظاهری:
مایل به قهوه ای، پودر ریز
ماندگاری:
در بسته های تولید شده حداکثر دوسال
مترجم : مهندس محمد حسین مقیمی
زیرا:
نیمهعمر طولانی: 25(OH)D3 نیمهعمری در حدود ۲-۳ هفته دارد، در حالی که نیمهعمر شکل فعال (1.25(OH)2D3) تنها ۴-۶ ساعت است. این امر، (25OH)D3 را به یک شاخص باثبات و قابل اعتماد از ذخیره کل بدن تبدیل میکند.
عدم وابستگی به فیدبک فوری: سطح (OH)2D3 1.25 به شدت توسط هورمون PTH (پاراتورمون) و غلظت کلسیم و فسفر خون تنظیم میشود. حتی در صورت کمبود ذخایر ویتامین D، بدن ممکن است برای حفظ هموستاز کلسیم، سطح(OH)2D3 1.25 را موقتاً در محدوده نرمال نگه دارد که یک نتیجهگیری غلط ایجاد میکند. در مقابل، سطح 25(OH)D3 به طور مستقیم میزان دریافت و ذخیره ویتامین D را منعکس میکند.
مصرف بیش از حد ویتامین D3 منجر به تولید مداوم و غیرقابل کنترل (OH)2D3 1.25میشود. این امر باعث تحریک شدید جذب کلسیم از روده و بازجذب آن از استخوانها میگردد که منجر به هایپرکلسمی (سطوح بسیار بالای کلسیم خون) و هایپرفسفاتمی میشود. وقتی حاصل ضرب [کلسیم] × [فسفر] در خون از حد بحرانی (حدود ۷۰) فراتر رود، کریستالهای کلسیم فسفات (هیدروکسیآپاتیت) در بافتهای نرم رسوب میکنند. این عارضه که کلسیفیلاکسی نامیده میشود، بیشتر در بافتهایی با pH قلیایی رخ میدهد و باعث آسیب جدی به کلیهها (نفروکلسینوز)، عروق خونی، ریهها و قلب میشود که اغلب کشنده است.
DBP پروتئین اصلی حملکننده ویتامین D و متابولیتهای آن در خون است. این پروتئین:
حلالیت را افزایش میدهد: ویتامین D و متابولیتهای آن هیدروفوبیک هستند و DBP آنها را در پلاسمای خون حل میکند.
ذخیره کنندگی : با اتصال به 25(OH)D3، آن را از تخریب متابولیک محافظت کرده و به عنوان یک مخزن درگردش عمل میکند.
افزایش نیمه عمر: اتصال به DBP، پاکسازی کلیوی متابولیتها را کاهش داده و نیمهعمر طولانی 25(OH)D3 را توضیح میدهد.
هدفگیری سلولی: کمپلکس (OH)D3-DBP 25میتواند به طور مستقیم توسط سلولهایی مانند ماکروفاژها اندوسیتوز شود و در درون سلول، 25(OH)D3 برای تبدیل به شکل فعال در دسترس قرار گیرد (یک مسیر غیرکلیوی برای فعالسازی).
گیرنده ویتامین D (VDR) بر روی بسیاری از سلولهای ایمنی بیان میشود:
ایمنی ذاتی: ویتامین D فعال، سنتز و ترشح پپتیدهای ضد میکروبی (AMPs) مانند کاتلیسیدین و دفنسینها را در ماکروفاژها و سلولهای اپیتلیال تحریک میکند. این پپتیدها غشای پاتوژنها را سوراخ کرده و آنها را از بین میبرند.
ایمنی اکتسابی: ویتامین D پاسخ سلولهای T کمککننده (Th1 و Th17) را که در التهاب بیش از حد نقش دارند، تعدیل میکند و در عوض، تمایز سلولهای T تنظیمکننده (T-reg) را که پاسخهای ایمنی را مهار میکنند، تقویت مینماید. این اثر تعدیلکننده برای جلوگیری از واکنشهای خودایمنی و آسیب بافتی مهم است.
در شرایط طبیعی، فعالسازی نهایی ویتامین D عمدتاً در کلیه و تحت کنترل دقیق PTH و فسفر انجام میشود. با این حال، سلولهای سیستم ایمنی (ماکروفاژها) و سلولهای اپیتلیال در بسیاری از بافتها نیز آنزیم 1α-هیدروکسیلاز را بیان میکنند. در هنگام بروز یک عفونت موضعی (مانند ورم پستان تحت بالینی یا متریت)، سلولهای ایمنی حاضر در بافت ملتهب میتوانند به طور مستقل و به صورت موضعی25 هیدروکسی کوله کلسیفرول در گردش را به شکل فعال (OH)2D3 25تبدیل کنند. این امر یک پاسخ ایمنی قوی (مانند تولید کاتلیسیدین) را به طور مستقیم در کانون عفونت ایجاد میکند، بدون آنکه باعث هایپرکلسمی سیستمیک شود. این موضوع اهمیت حفظ سطوح کافی 25(OH)D3 در خون را به عنوان سوبسترای این واکنش نشان میدهد.
پرمیکس تقویت سیستم ایمنی Immunomix
مکمل تخصصی گوسفند و بز
مکمل گوساله پرواری Beefomix
مکمل ضد استرس گرمایی
مکمل گاو شیری پرتولید SuperSunMix
مکمل گوساله Calfmix
مکمل عمومی Multimix
مکمل انتظار زایش مینوویت Aniomix
- مقدار مصرف و روش مصرف : روزانه ۵۰۰ گرم به ازای هر رأس( طبق نظر مشاور تغذیه)
- نکته مهم: در تامین احتیاجات این گروه به محتوای کاتیونی جیره پایه توجه شود. تعادل کاتیون _ آنیون -6400 میلی اکی والان در کیلوگرم
- شرایط نگهداری : نگهداری در جای خشک و خنک ، دور از تابش نور خورشید و بر روی پالت
- بسته بندی : پاکت های کامپوزیت سه لایه ۲۵ کیلوگرمی
16 دیدگاه در “تاثیر ویتامین D۳ بر دام”
ویتامین D3 چه تفاوتی با ویتامین D دارد و چرا برای دام اهمیت دارد؟
ویتامین D به دو شکل اصلی وجود دارد D2 (ارگوکلسیفرول) از گیاهان و D3 (کوله کلسیفرول) که در پوست دام در مواجهه با نور خورشید سنتز میشود یا از منابع حیوانی به دست میآید. ویتامین D3 شکل فعالتر و موثرتری برای دامها محسوب میشود. این ویتامین برای دام ضروری است زیرا نقش اصلی آن در تنظیم متابولیسم کلسیم و فسفر است که برای تشکیل استخوانهای قوی، انقباض عضلات، انتقال عصبی و بسیاری از عملکردهای دیگر حیاتی میباشد.
مکانیسم اصلی عملکرد ویتامین D3 در بدن دام چگونه است؟
ویتامین D یک ویتامین نیست، بلکه یک پروهورمون است. مکانیسم عمل آن به این شرح است:
1- D3 از خوراک جذب شده یا در پوست سنتز میشود.
2- در کبد به 25-هیدروکسی کوله کلسیفرول [25(OH)D] تبدیل میشود. این فرم، فرم ذخیرهای و شاخص اندازهگیری وضعیت ویتامین D در خون است.
3- سپس در کلیه به شکل فعال نهایی، یعنی 1,25-دیهیدروکسی کوله کلسیفرول [1,25(OH)2D] (یا کلسیتریول) تبدیل میشود.
4-کلسیتریول مانند یک هورمون عمل کرده و با اتصال به گیرندههای خود در سلولهای هدف، باعث افزایش جذب کلسیم و فسفر از روده، بازجذب آنها از کلیه و آزادسازی آنها از استخوانها به درون خون میشود.
علائم و عوارض کمبود ویتامین D3در گله چیست؟
کمبود ویتامین D3 منجر به اختلال در متابولیسم کلسیم و فسفر شده و باعث بروز مشکلات زیر میشود:
نرمی استخوان :(Rickets) در دامهای جوان که استخوانهای آنها در حال رشد است، باعث ضخیمشدن مفاصل، لنگش و توقف رشد میشود.
استئومالاسی :(Osteomalacia) در دامهای بالغ، باعث نرم و شکننده شدن استخوانها، لنگش و افزایش خطر شکستگی میشود.
کاهش تولید شیر: به دلیل نقش کلسیم در انقباض سلول های تولید کننده شیر، کمبود آن میتواند ترشح شیر را مختل کند.
تب شیر :(Hypocalcemia) اگرچه علت اصلی آن مدیریت نامناسب کلسیم قبل از زایش است، اما کمبود ویتامین D3 میتواند خطر بروز آن را افزایش دهد، زیرا بدن قادر به جذب کارآمد کلسیم از روده نیست.
ضعف عمومی، کاهش اشتها و کاهش عملکرد تولیدمثلی.
دام ها معمولاً ویتامین D3 مورد نیاز خود را از چه منابعی تأمین می کنند؟
منابع اصلی ویتامین D3 برای دام عبارتند از:
سنتز در پوست: قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید)اشعه (UVB مؤثرترین راه برای سنتز ویتامین D3در بدن است.
خوراکهای غنی شده: اکثر کنسانترهها و پرمیکسهای تجاری با ویتامین D3غنیسازی شدهاند.
یونجه خشک شده در آفتاب: یونجهای که به طور طبیعی در آفتاب خشک شده باشد، حاوی مقادیر مناسبی از پیشسازهای ویتامین D است.
مکملهای تزریقی یا خوراکی: در موارد کمبود شدید یا در دامهایی که دسترسی به نور خورشید ندارند.
چرا دامهایی که در واحدهای صنعتی پرورش مییابند، بیشتر در معرض کمبود ویتامین D3قرار دارند؟
زیرا این دامها:
دسترسی محدودی به نور مستقیم خورشید دارند. نورازپشت شیشه یا پلاستیک سالنها فاقد اشعه UVB لازم برای سنتز ویتامین D3 است.
به خوراکهای انبار شده (سیلو، کاه) که محتوای ویتامین D آنها پایین است، وابسته هستند.
نیازهای متابولیک بالا (تولید شیر زیاد) دارند که باید حتماً از طریق مکمل جبران شود.
آیا مصرف بیش از حد (Overdose) ویتامین D3 خطرناک است؟
بله، مسمومیت با ویتامین D3 بسیار خطرناک است. از آنجایی که این ویتامین جذب کلسیم را به شدت افزایش میدهد، مصرف بیش از حد باعث هایپرکلسمی (افزایش کلسیم خون) میشود. این امر منجر به کلسیفیه شدن (آهکی شدن) بافتهای نرم مانند کلیهها، قلب، رگهای خونی و ریه میگردد که باعث نارسایی عضو و مرگ میشود. بنابراین، مصرف مکمل باید با دقت و مطابق با دستورالعملهای علمی انجام شود.
نقش جدید ویتامین D3در “تعدیل سیستم ایمنی” چیست؟
فراتر از متابولیسم کلسیم، تحقیقات نشان داده که گیرندههای ویتامین D بر روی سلولهای سیستم ایمنی )مانند ماکروفاژها و لنفوسیتهای( T وجود دارند. ویتامین D3فعال (کلسیتریول) میتواند:
تولید پپتیدهای ضد میکروبی (مانند کاتلیسیدین) را تحریک کند.
پاسخهای التهابی را تنظیم نماید.
به مبارزه با عفونتها کمک کند.
به همین دلیل، سطوح کافی ویتامین D3 با کاهش وقوع بیماریهایی مانند ورم پستان و متریت در گاو شیری مرتبط است.
بهترین روش برای اطمینان از تأمین کافی ویتامین D3 برای گله چیست؟
یک برنامه اصولی مدیریت تغذیه ای که شامل موارد زیر است:
استفاده از پرمیکسهای متعادل که حاوی مقادیر دقیق ویتامین D3هستند.
آنالیز دورهای جیره برای اطمینان از سطوح کافی ویتامین.
فراهم کردن امکان دسترسی به نور خورشید در صورت امکان (حتی برای مدتهای کوتاه).
پایش سلامت استخوان و وضعیت کلسیم خون گله، به ویژه در گاوهای تازهزا.