تغذیه و جیره نویسی در تلیسه
هزینه هایی که برای تغذیه و جیره نویسی در تلیسه ها صرف می شوند شامل خوراک، ساختمان و نیروی کارهستند، و تا زمانی که گوساله ای بدنیا نیاورند سوددهی برای دامداری نخواهند داشت.
به طور کلی مدیریت تلیسه های شیری باید به گونه ای باشد که بدون صرف هزینه های بالا، در نهایت بتوانیم تلیسه هایی با کیفیت و پتانسیل بالا داشته باشیم.
در رابطه با هزینه های مربوط به تلیسه، خوراک بالاترین هزینه را دارد، بنابراین کنترل هزینه های خوراک راه اصلی برای کنترل هزینه های کلی پرورش تلیسه ها است.
بازده خوراک (کیلوگرم شیر بر کیلوگرم خوراک) مفهوم مدیریتی مهمی برای گاوهای شیرده است. در حالیکه این مفهوم برای تلیسه های در حال رشد عنوان می شود.
بازدهی خوراک برای حیوان در حال رشد به صورت کیلوگرم وزن افزایش یافته در برابر میزان خوراک مصرفی تعیین نمی شود.
فاکتورهایی از جمله ژنتیک، کیفیت علوفه ( قابلیت هضم)، نرخ رشد یا سطح رشد، نمره وضعیت بدن ، آبستنی، استرس محیطی ( استرس گرمایی و ..) و سطح فعالیت می توانند به طور وسیعی روی بازده خوراک در تلیسه های شیری تاثیر بگذارند.
یک جنبه تغذیه ای مهم در رابطه با بازده خوراک که چندیدن سال است که در نشخوراکنندگان در حال رشد مورد مطالعه قرار گرفته است مفهوم خوراکدهی دقیق است، که باعث افزایش راندمان استفاده از مواد مغذی شده و اجازه می دهد تا نیازهای مواد مغذی با دقت بیشتری برآورده شود.
تغذیه جیره های با درصد کنسانتره بالا و سطح انرژی در مقایسه با جیره های با علوفه بالا نیز یکی از حوزه های مطالعه اخیر بوده است.
مفهوم خوراک دهی دقیق و میزان بالای کنسانتره به عنوان موضوع تحقیقات مورد توجه قرار گرفته است.
در ادامه مروری بر مفاهیم مهم در بخشی از سیستم های خوراک دهی دقیق برای تلیسه ها و مثالهای مربوط به آن خواهیم داشت.
جنبه های تغذیه ای و مدیریتی اجرای برنامه خوراکدهی دقیق با سطوح بالای کنسانتره مورد بحث قرار گرفته است. این سیستم از منابع خوراکی با قابلیت هضم بسیار بالا در محیطی کنترل شده با تاکید بر راندمان خوراک، کاهش هزینه های جیره روزانه و به حداقل رساندن تولید کود استفاده میکند.
جنبه های تغذیه ای
تغذیه یک جیره بالانس
تغذیه تلیسه ها با جیرهای بالانس همیشه دارای اهمیت است. در مورد خوراکدهی دقیق، هیچ علوفه اضافه ای با انتخاب آزاد تغذیه نمی شود و جیره بالانس به شکل TMR یا میکسی از علوفه و غلات، یکبار در روز تغذیه می شود، بر اساس تحقیقی که به تازگی در مورد خوراکدهی دقیق تلیسه ها منتشر شده است، مشخصات مواد مغذی که در حال حاضر استفاده می شود، به شرح زیر است:
پروتئین
- 14 تا 15 % پروتئین خام برای تلیسه ها پیش از بلوغ بر اساس 2/15 درصد وزن زنده (بدن)ماده خشک مصرفی در روز
- 13 تا 14 % پروتئین خام برای تلیسه های بعد از بلوغ بر اساس 1/65 درصد وزن زنده (بدن)ماده خشک مصرفی در روز
- حداقل میزان 30 تا 35 % پروتئین خام محلول را در جیره ها حفظ کنید.
- سطوح پروتئین خام غیرقابل تجزیه در شکمبه بیش از 25 تا 30 درصد مورد نیاز نیست. تنها از منابع خوراک استاندارد بر اساس قیمت و دسترسی استفاده کنید، نه خوراک هایی که به طور خاص برای پروتئین عبوری طراحی شده اند.
تلیسه ها به میزان مشخصی پروتئین خام به صورت روزانه احتیاج دارند و نشان داده شده است که میزان پروتئین کل به اندازه میزان بخش های مختلف پروتئینی مهم است.
تحقیقات نشان می دهد که افزودن پروتئین خام غیرقابل تجزیه در شکمبه (RUP) ارزش محدودی برای تلیسه بیش از چیزی که در مواد غذایی رایج یافت می شود، دارد.
متناسب با قیمت گاهی به اشتباه منابع پروتئین با میزان پروتئین غیر قابل تجزیه بالاتر به عنوان جایگزین بخش پروتئینی در جیره استفاده می شود.
پروتئین محلول و پروتئین خام قابل تجزیه در شکمبه به طور موثر توسط تلیسه ها استفاده می شود. در مطالعاتی که پروتئین محلول به صورت اوره اضافه شده بود، بهبود ابقای نیتروژن در جیره با رسیدن پروتئین محلول به 40% مشاهده شد.
به نظر می رسد که مصرف نیتروژن در خوراک دهی دقیق تلیسه ها کارآمد باشد، زیراکه اجازه تولید پروتئین میکروبی شکمبه کارآمد را در طول روز حتی با وجود محدودیت دسترسی خوراک برای چندین ساعت می دهد.
در مطالعات متعدد منتشر شده کارایی حداکثر پروتئین زمانی عنوان شده است که تلیسهها با جیرهای حاوی 14 تا 14/5% پروتئین خام تغذیه می شوند.
انرژی
نیازمندی انرژی تلیسه ها تحت تاثیر وزن بدن، نرخ رشد و محیط تلیسه ها قرار می گیرد.
دو استراتژی تغذیه ای برای رسیدن به نیازمندی انرژی برای تلیسه های شیری در حال رشد وجود دارد.
اول، می توان جیره ها را با غلظت انرژی پایین فرموله و به صورت آزاد برای تغذیه در دسترس قرار داد و به تلیسه اجازه داده شود که مصرف انرژی خود را تأمین کند.
در استراتژی دوم، جیره تلیسه ها را می توان با غلظت انرژی ثابت ( به طور کلی بالاتر) فرموله کرد و سیستم خوراک دهی دقیق را پیاده کرد تا تلیسه ها به طور اختصاصی نیاز انرژی خودشان را تامین کنند.
صرف نظر از استراتژی تغذیه ای، انرژی باید تا حدی به تلیسه ها داده شود تا بتوانند به طور متوسط روزانه افزایش وزنی معادل 0/80 -0/90 کیلوگرم یا تقریباً 130کیلوکالری انرژی قابل متابولیسم به ازای هر 0/50 کیلوگرم از وزن متابولیکی بدن (BW.075) داشته باشند.
فیبر (NDF یا ADF)
سطوح فیبر بیان شده در NRC برای تلیسه ها ممکن است بر اساس مطالعات خوراک دهی دقیق اخیر مورد تایید نباشد.
اغلب در روش های سنتی با استفاده از سطوح بالای فیبر یا علوفه با کیفیت پایین انرژی جیره را کنترل می کنند، با این حال خوراک دهی دقیق جیره های با کنسانتره بالا و فیبر پایین به طور موثر همان تاثیر را دارد.
نیازمندیهای NDF برای تلیسه های در حال رشد به خوبی محاسبه نشده .تلیسه هایی که با جیره های حاوی 19% NDF تغذیه شدند بدون شک با توجه به محدودیت های اعمال شده در DMI عملکرد خوبی داشتند و هیچ مشکل لنگش یا متابولیکی تحت مدیریت منظم نداشتند.
جیره های حاوی NDF پایینتر از 19% هنوز مورد مطالعه قرار نگرفته است. مقادیر NDF نشان داده شده در پایین عموماً کمترتر از میزان توصیه شده در NRC هستند.
انتظار می رود این سطوح مقادیری بیش از نیازهای لازم برای عملکرد کافی شکمبه را فراهم کنند، اما در سطحی که انتظار می رود تقریباً 60 تا 70 درصد DMI به دلیل محدودیت های پر شدن روده باشد.
بسیار مهم است که توجه کنیم که در تمام آزمایشات با تلیسه ها در جاییکه غلظت های NDF پایین است تلیسه ها با سیستم خوراک دهی دقیق تغذیه شوند بنابراین اگر غلظت های NDF پایین مورد تغذیه قرار بگیرند میزان مصرف تلیسه ها باید کنترل شده باشد.
انتخاب مواد تشکیل دهنده خوراک
با توجه به تنوع اقلام و مواد اولیه در دسترس برای فرمولاسیون جیره، در حال حاضر مجموعه ای جامع از توصیه ها در دسترس نیست.
مواد تشکیل دهنده خوراک برای تلیسه های شیری باید بر اساس قیمت، دسترسی و ترکیب مواد مغذی انتخاب شوند.
با این حال مشاهدات کمی در رابطه با مواد تشکیل دهنده خوراک که مرتبط هستند برای خوراک دهی دقیق وجود دارد.
منابع کنسانتره
بسیاری از تحقیقات مربوط به خوراک دهی دقیق تلیسه ها که تا الان انجام شده است، از ذرت و کنجاله سویا به عنوان منابع کنسانتره استاندارد برای تامین انرژی و پروتئین استفاده کرده اند.
با این حال این مواد و سایر مواد غذایی می توانند از نظر قیمت به طور قابل توجهی متفاوت باشند.
فرصتی برای گنجاندن محصولات فرعی متعدد در سیستم های خوراک دهی دقیق وجود دارد.
با افزایش نسبت کنسانتره جیره فرصت و انعطاف بیشتری برای گنجاندن این مواد مقرون به صرفه وجود دارد.
منابع علوفه
محتوای علوفه جیره برای تغذیه دقیق تلیسه از ملاحظات مهم است. استفاده از سطوح بالای سیلوی ذرت در تغذیه دقیق تلیسه ها امکانپذیر است؛ با این حال باید تلیسه ها تحت مشاهده دقیق قرار بگیرند زیرا میزان قابل توجهی از سیلوی ذرت از غله ذرت تشکیل شده است.
بسیاری از جیره هایی که در تحقیقات خوراک دهی دقیق استفاده شده اند از سیلوی ذرت بعنوان علوفه عمدهاشان استفاده کرده اند و هیچ اثر مضری مشاهده نشده است- حتی زمانی که سیلوی ذرت بعنوان تنها منبع علوفه مورد استفاده قرار گرفت.
بعنوان جایگزینی دیگر، یک جیره با علوفه بالا که میزان سیلوی ذرت بالایی دارد ممکن است بجای یک جیره سنتی بر پایه علوفه با کیفیت پایین تر و برای تغذیه به صورت ازاد استفاده شود.
زمانی که تلیسه ها با سطوح بالای غلات تغذیه می شوند، ممکن است نیاز به محدود کردن میزان یونجه باشد زیرا که این ترکیب از جیره ممکن است باعث ایجاد نفخ مزمن و کف الود در تلیسه هایی مستعد شود.
نفخ کف الود تنها ناهنجاری شکمی یا متابولیکی در زمانی است که تلیسه ها با جیره های با غلظت بالا تغذیه می شوند مشاهده می شود.
به نظر می رسد نفخ کفی تقریبا به میزان 10 تا 15 درصد در تلیسه های هلشتاین که با سطوح کنسانتره خیلی بالا تغذیه می شوند اتفاق بیوفتد.
کاه یا سایر علوفه های بسیار پر فیبر را می توان در جیره تلیسه های تغذیه شده با سیستم خوراک دهی دقیق گنجانید، اما توصیه نمی شود چون دفع بیشتر مواد مدفوعی منجر به فواید اضافی کمی در ارتباط با این منبع علوفه به استثنای سایرین خواهد شد.
به استثنای محدود کردن کنجاله یونجه ما از هیچ منبع علوفه ای دیگر که به طور خاص باید اجتناب شود یا در یک سیستم تغذیه ای دقیق گنجانده شود آگاهی نداریم.
جیره های نمونه
در زیر نمونه از جیره و راهکارهای تغذیهای که متناسب با شرایط تجربی و عملی بیان شده است.
سن- ماه | وزن بدن (کیلوگرم) | DMI کیلوگرم/روز | ME (Mcal/d) | CP (kg/d) | NDF% |
4 | 113 | 2/6 | 7/8 | 0/4 | 23 |
6 | 158 | 3/4 | 10/1 | 0/5 | 24 |
7 | 204 | 4 | 12/2 | 0/6 | 25 |
9 | 249 | 4/8 | 14/1 | 0/7 | 26 |
11 | 294 | 5/5 | 16/0 | 0/8 | 27 |
13 | 340 | 6 | 17/9 | 0/9 | 28 |
14 | 385 | 6/8 | 19/6 | 1 | 29 |
16 | 430 | 7/4 | 21/3 | 1/1 | 30 |
18 | 476 | 8 | 23/0 | 1/2 | 31 |
20 | 521 | 8/6 | 24/6 | 1/27 | 32 |
21 | 567 | 9 | 26/2 | 1/3 | 32 |
23 | 612 | 9/7 | 27/7 | 1/4 | 33 |
مقادیر مرتبط با تلیسه های هلشتاین هستند که روزانه 0/8 کیلوگرم افزایش وزن دارند. اینها مقادیر آغازین بر اساس آزمایشات خوراک دهی دقیق هستند؛ عملکرد واقعی باید ملاحظه شود و جایگزین های تغذیه ای باید طبق عملکرد ها در نظر گرفته شود.
جدول 2- جیره نمونه فرموله شده برای سطوح بالاتر و پایینتر علوفه و دو گروه سنی برای افزایش وزنی معادل 0/8 کیلوگرم/روز.
اقلام % ماده خشک | علوفه پایین تر (4 ماه) | علوفه پایین تر (23 ماه) | علوفه بالاتر (4 ماه) | علوفه بالاتر (23 ماه) |
کاه | 8 | 15 | 20 | 25 |
سیلوی ذرت | 12 | 25 | 30 | 35 |
ذرت کامل پوست کنده | 40/75 | 31/25 | 18/70 | 18/25 |
کنجاله سویا | 9 | 0 | 8 | 3 |
غلات تقطیری | 7 | 15 | 10 | 10 |
ضایعات گندم* | 10 | 10 | 5 | 5 |
ملاسها | 10 | 0 | 5 | 0 |
اوره | 0/50 | 0/75 | 0/30 | 0/75 |
مخلوط مواد معدنی | 3 | 3 | 3 | 3 |
آیتم | ||||
وزن بدن (کیلوگرم) | 113 | 612 | 113 | 612 |
DMI (pounds/d) | 5/65 | 9/5 | 2/7 | 10 |
DMI % وزن بدن | 2/23 | 1/56 | 2/39 | 1/63 |
ME, Mcal/pound DM | 0/56 | 0/53 | 0/52 | 0/58 |
CP % | 16/05 | 14/62 | 15/04 | 14/09 |
SP, % CP | 29/22 | 38/43 | 30/26 | 40/26 |
RUP, %CP | 32/44 | 36/16 | 33/31 | 32/00 |
NDF % | 22/43 | 33/87 | 34/93 | 39/97 |
جدول 3- جیره های استفاده شده در تحقیق چاپ شده ( مثال 1)
تلیسه ها وزنی بین 136 تا 363 کیلوگرم داشته و میزان رشدی معادل 0/8 کیلوگرم در روز داشتند.
اقلام ( درصد ماده خشک) | میزان بالای کنسانتره | میزان بالای علوفه |
کاه * | 12/71 | 38/65 |
سیلوی ذرت | 12/06 | 36/40 |
ذرت دانه شده | 47/72 | 9/57 |
کنجاله سویا | 8/71 | 7/05 |
پوسته تخم پنبه | 12/40 | 5/09 |
اوره | 1/10 | 17/0 |
بیکربنات | 0/88 | 0/85 |
میکس مواد معدنی | 4/43 | 2/50 |
ترکیب |
|
|
Me, Mcal/kg DM | 0/51 | 0/48 |
CP % | 14/98 | 11/72 |
جدول 4- جیره های استفاده شده در تحقیق چاپ شده (مثال 2)
اقلام (درصد ماده خشک) | سیلوی با ذرت بالا | سیلوی با ذرت پایین |
سیلوی ذرت | 76/92 | 32/98 |
ذرت آسیاب شده | 0 | 27/98 |
پوسته سویا | 7/21 | 25 |
سدیم بیکربنات | 0/67 | 0/67 |
کنجاله کانولا | 5/67 | 9/62 |
کنجاله سویا اکسپلر شده | 7/12 | 0 |
میکس مواد معدنی | 7/12 | 0 |
ترکیب |
|
|
ME, Mcal/kg DM | 0/5 | 0/5 |
درصد پروتئین خام | 10/3 | 12/25 |
درصد NDF | 41/7 | 38/3 |
تلیسه ها بین 172 تا 340 کیلوگرم بوده و میزان رشدشان kg/d 0/8 بود. | ||
جدول 5-جیره های استفاده شده در تحقیق چاپ شده (مثال 3)
اقلام (ماده خشک درصد) | کنسانتره (10 ماه) | کنسانتره (22 ماه) | علوفه (10ماه) | علوفه (22 ماه) |
کاه علوفه | 12/82 | 12/82 | 3/04 | 3/04 |
کاه یونجه | 1/97 | 1/97 | 34/99 | 34/99 |
سیلوی ذرت | 9/41 | 9/41 | 36/23 | 36/23 |
ذرت آسیاب شده | 56/96 | 56/96 | 14/73 | 14/73 |
کنجاله سویا | 6/96 | 6/96 | 3/93 | 3/93 |
پوسته تخم پنبه | 4/91 | 4/91 | 2/02 | 2/02 |
غلات تقطیری ذرت | 2/30 | 2/30 | 2/59 | 2/59 |
اوره | 0/93 | 0/93 | 0/05 | 0/05 |
میکس مواد معدنی | 3/74 | 3/74 | 2/42 | 2/42 |
آیتم |
|
|
|
|
وزن بدن (کیلوگرم) | 260 | 577 | 265 | 584 |
DMI kg/d | 4/8 | 9 | 5 | 9/6 |
DMI % BW | 1/85 | 1/57 | 1/95 | 1/65 |
ME Mca;/kg | 0/54 | 0/54 | 0/5 | 0/5 |
درصد پروتئین خام | 15/31 | 15/31 | 14/15 | 14/15 |
NDF % DM | 27/86 | 27/86 | 39/61 | 39/61 |
NDF علوفه % | 50/6 | 50/6 | 83/9 | 83/9 |
نتیجه گیری
به طور خلاصه مطالعات نشان می دهد که استفاده از جیره های با کنسانتره بالاتر به صورت محدود شده به تلیسه ها در حال رشد از 4 تا 22 ماه منجر به عملکرد رشد مشابه با توجه به افزایش وزن و ساختار رشدی می شود.
نتایج تحقیقات نشان می دهد که سطح مصرف خوراک فراهم شده برای رسیدن به سطح بهینه افزایش وزن روزانه محدود می شود، جیره های خوراک دهی دقیق با میزان کنسانتره بالا می توانند با موفقیت به تلیسه ها تغذیه شوند.
تلیسه هایی که با سیستم خوراک دهی دقیق تغذیه می شوند حاوی پتانسیل کاهش هزینه های خوراک، کاهش دفع مواد مغذی و افزایش راندمان تغذیه بدون به خطر انداختن عملکرد شیردهی آینده هستند.
