گاوها به چه مقدار کلسیم نیاز دارند ؟
کلسیم ماده معدنی مورد نیاز تمام گاوهای شیری است و مقدار مورد نیاز آن تا حد زیادی به مرحله شیردهی بستگی دارد.
گاو خشک (Dry Cow)
این مرحله از زمان خشک کردن دام تا ۲۱ روز قبل از زایش است. در طول این مرحله گاو باید استراحت کرده و مجدد برای شیردهی آینده آماده شود.
در این مرحله گاو تولید شیر ندارد و نیاز جنین به مواد مغذی نیز نسبتاً کم است.
به همین ترتیب، نیاز کلسیم برای گاوهای خشک نسبتاً کم است:حدود 0.6٪ از مصرف ماده خشک.
این نیاز به طورکلی می تواند توسط جیره هایی با غلظت پایین مواد مغذی تأمین شود.
گاو کلوزاپ (انتظار زایش)
دوره انتظار زایش، مهم‌ترین مرحله در دوره ی شیردهی است. نحوه مدیریت گاوها در سه هفته آخر آبستنی، به‌طور مستقیم بر سلامتی و عملکرد تولیدمثل دوره ی شیردهی آینده تأثیر می گذارد.
نیاز کلسیم در این مرحله 0.7٪ ماده خشک مصرفی است. این سطح کلسیم به طور معمول توسط جیره هایی معمولی تأمین می شود.
در این دوره نباید کلسیم به صورت مازاد تغذیه شود.
کلسیم
- مدیریت تغذیه مواد معدنی در این مرحله می تواند تأثیر مستقیمی بر عدم بروز ناهنجاری های متابولیک به ویژه تب شیر در هنگام زایمان داشته باشد (تب شیر ، عمدتاً در گاوهای مسن 24 ساعت پس از زایش در اثر کمبود کلسیم در خون اتفاق می افتد و هیپوکلسمی (Hypocalcemia) نیز بیماری متابولیکی است که قبل از زایش یا در هنگام زایش اتفاق می افتد).
- به حداقل رساندن مقدار کلسیم در خوراک دام در سه هفته قبل از زایش، متابولیسم کلسیم را در گاو تحریک می کند.
- نظریه این است که کاهش اندک در غلظت کلسیم خون، ترشح هورمون پاراتیروئید (PTH) را تحریک می‌کند که به نوبه خود تحریک کننده آزادسازی کلسیم از استخوان و تولید 1,25-dihydroxyvitamin D. می‌باشد.
- این موضوع موجب افزایش جذب کلسیم از استخوان ها می شود؛ دفع کلسیم از طریق ادرار را کاهش می دهد و روده را برای افزایش آزاد سازی کلسیم تحریک می کند .
- آماده سازی گاو برای افزایش تقاضای کلسیم با فعال کردن متابولیسم کلسیم پیش از زایش ، از تأخیر دو تا سه روزه لازم برای فعال کردن این مکانیسم ها در گاو تازه زا جلوگیری می کند و به جلوگیری از تب شیر نیز کمک می کند. با آغاز این فرآیند، زمانی که کلسیم در جیره شیردهی اضافه شود، کلسیم دفع شده در زمان زایش و شیردهی به راحتی جایگزین می شود.
منیزیم
- منیزیم باید به میزان 0.45 درصد ماده خشک در جیره گنجانده شود.
- اگر منیزیم محدود باشد (هیپومنیزیم)، خطر ابتلا به تب شیر را افزایش می دهد، زیرا منیزیم نقش مهمی در جذب کلسیم استخوان ایفا می کند.
سایر توصیه‌ها
- روش دیگری برای کاهش تب شیر، کاهش محتوای کاتیونی جیره(به ویژه پتاسیم، K) است. به عنوان مثال، گاوهای انتظار زایش نباید در مراتع فاضلابی یا مراتعی که اخیراً با پتاسیم کو‌ددهی شده‌اند، قرار گیرند.
- برای اطمینان از بالانس بودن تعادل مواد مغذی و مواد معدنی برای گاو انتظار زایش، توصیه می شود برای بررسی کل جیره از نظر تفاوت کاتیون-آنیون در جیره (DCAD) با متخصص تغذیه مشورت صورت گیرد.
- نیاز به کلسیم در روز زایش چهار برابر (400%) افزایش می یابد.
- همه گاوها در زمان زایش درجه ای از هیپوکلسمی را تجربه می کنند.
- به منظور کاهش تعادل منفی کلسیم، هدف باید آغاز متابولیسم کلسیم قبل از زایش باشد و اطمینان حاصل شود که تمام گاوها بلافاصله پس از زایمان به اندازه کافی کلسیم و منیزیم دریافت می کنند.
- جیره گاو تازه زا باید شامل 1.1٪ کلسیم بر اساس ماده خشک باشد.
اواسط و اواخر شیردهی
- در اوایل شیردهی ۸۰۰ تا ۱۳۰۰ گرم کلسیم از استخوان خارج می شود تا تولید شیر را پشتیبانی کند؛ این عدد معادل ۱۳ تا ۲۲ درصد کل کلسیم اسکلتی در یک گاو است.
- گاو ها حدود 6000 گرم کلسیم در استخوان های خود ذخیره دارند. این کلسیم در 20 تا 30 هفته آخر شیردهی و در دوره خشکی به استخوان باز می گردد.
- ضروری است که کلسیم خارج شده از استخوان ها را در مدت زمان اواسط و اواخر شیردهی با تغذیه کافی کلسیم از طریق خوراک جایگزین کنید.
- در صورت کمبود علوفه و کنسانتره با کیفیت، اغلب کمبود کلسیم تشدید می یابد.
- کلسیم باید به میزان 0.8٪ و 0.6٪ از مصرف ماده خشک به ترتیب در دوران اواسط و اواخر شیردهی در نظر گرفته شود. تأمین کافی کلسیم می تواند موجب کاهش احتمال بروز بیماری های متابولیکی شده و همچنین احتمال ورم پستان در اواخر دوره شیردهی کمک کند .
- تأمین مقدار کافی کلسیم از طریق خوراک و مکمل های کلسیم در ایجاد سُم قوی و سالم و ذخیره کلسیم جهت بازیابی کلسیم استخوان امری ضروری است.
فواید استفاده از مکمل کلسیم در جیره گاوهای شیری
- تحریک اشتها پس از زایش
- کاهش زمین گیر شدن گاوها
- بهبود وضعیت بدن پس از زایش
- تسریع و تداوم پیک تولید
- بهبود عملکرد تولیدمثل
- تقویت عملکرد سیستم ایمنی
- ورم پستان و التهاب رحم
- جایگزین ذخایر کلسیم از دست رفته در دوره بالانس منفی کلسیم (زمان زایش و پیک تولید)
- تأمین مقادیر کافی کلسیم جهت استخوان سازی و ذخیره کلسیم در استخوان های جنین در اواسط و اواخر شیردهی
- بهبود کیفیت و سلامت سم.
وضعیت کلسیم
وضعیت کلسیم گاوهای شیری را می توان به چهار مرحله تقسیم کرد:
1- کمبود کلسیم
2- کمبود تحت بالینی
3- وضعیت کافی یا بهینه
4- بیش بود بدون مزیت اقتصادی و تغذیه ای
کمبود کلسیم
- در شروع شیردهی و در مرحله تولیدآغوز، همه گاوها درجه ای از کمبود کلسیم را تجربه می کنند.
- دفع زیاد کلسیم به واسطه شیر باعث از دست رفتن ناگهانی کلسیم بدن و در نتیجه هیپوکلسمی حاد (تب شیر) می شود.
- درجه و وسعت هیپوکلسمی تابعی از چگونگی مکانیسم متابولیسم کلسیم در مرحله انتظار زایش و میزان کلسیم موجود در جیره در اوایل شیردهی خواهد بود.
کمبود کلسیم تحت بالینی
- جالب است بدانید که به دلیل تلاش بدن برای حفظ سطح کافی کلسیم، حتی در حیواناتی که به شدت در معرض خطر هستند، سطح کلسیم خون فقط مقداری کمتر از حد طبیعی خواهد بود.
- اگر کلسیم جیره محدود باشد، گاوها برای حفظ کلسیم در خون و شیر، کلسیم را از استخوان های خود برداشت می کنند. اگر کلسیم کافی در جیره وجود نداشته باشد، دام به انتقال کلسیم به شیر ادامه می دهد و تولید شیر را کاهش می دهد.
- ارتباط قوی بین هیپوکلسمی تحت بالینی و بروز جفت ماندگی باقی مانده، متریت، کاهش باروری، ورم پستان، مشکلات زایش، کاهش پر شدگی شکمبه، جابجایی شیردان، کبد چرب و کتوز وجود دارد.
- در گوساله‌های جوان، کمبود کلسیم در جیره باعث تاخیر در رشد استخوان می‌شود.
منبع : موسسه Victory Lime در نیوزلند
